Tasviriy san’at va qo‘l mehnatiga 0 ‘qitish maxsus

1-sinfda qog‘oz va karton bilan ishlash
Eng oddiy operatsiyalar - egib taxlash, buklash y o ii bilan 
quyidagi buyumlami yasash: stakan, uycha, tuma, cho‘ntakcha, dars 
jadvali uchun ramkacha, qog‘oz qiyqimlari uchun quticha, sayrda 
kiyish uchun shapkacha, hisoblash materiali uchun cho‘ntak, qayiq- 
cha, qurbaqa taklif qilinadi. 0 ‘quvchilar quyidagi ish usuliarini 
o‘rganib olishlari lozim: o‘rta chiziq bo‘yicha qog‘ozni teng ikkiga; 
to‘rtga buklash; burchakdan burchakka buklash; burchaklami buk­
lash. Bu ishlami bajarayotib bolalar qog‘oz varag‘ini shakl bo‘yicha 
ajratishga (kvadrat, to‘g‘ri to‘rtburchak, uchburchak) o‘rganadilar.
Maqsadga yo‘na!tirilgan ko‘rsatma:
Q‘quv: bolalarni qog‘oz varag‘ini to‘g‘ri buklash, burchaklami 
buklash va tekislash.
173

---

Bolalar o‘qituvchi taklif qilgan savollarga javob qaytarib,
1 sinfda ish olib borgan qog‘oz navlarini shu qog‘ozlardan tayyor- 
langan buyumlami aytib beradilar. Qog‘oz navlarini takrorlash 
uchun har bir o‘quvchi partasi ustiga qog‘oz parchalari termasi 
solingan xatjild qo‘yiladi.
O'qituvchi turli nav qog‘oz!ami ko‘rsata turib, o‘z xatjildlaridan 
ana shunday nav qog‘ozni topishni bolalarga taklif qiladi. Topilgan 
qog‘oz navlari o‘qituvchi aytgan tartibda taxlab qo‘yiladi. Shundan 
keyin bolalar o'qituvchi bilan birga qog‘oz navlari kolleksiyasini 
yelim bilan yopishtiradilar.
Andoza bo‘yicha kolleksiya tuzgan vaqtda qog‘oz varag‘i ka- 
taklarga bo‘linadi, ulaming har biriga namuna yopishtiriladi.
Keyingi mashg‘ulotlarda bolalar andoza bilan qog‘ozni, andoza 
va chizgich bilan rejalash usullarini bilib oladilar.
3 sinfda qog‘oz va karton bilan ishlash.
0 ‘quvchilar 3 sinfda asosan qalin qog‘oz va yupqa karton bilan 
ishlaydilar. Ular ilgari ayrim asboblardan foydalangan bo‘lsalar, 
endi esa rejalash va ishlov berish asboblarining butun bir guruhlari 
to‘g‘risida umumlashtiruvchi bilim oladilar.
Ish usullari murakkablashib, ulami bajarishga qo‘yiladigan 
talablar oshib boradi, o‘quchilar endi ko‘p bo‘lakli buyumlami 
tayyorlashga kirishadilar. Kartonajchi-muqovachi kasbi to‘g‘risida 
ma’lumotlar oladilar. Ular muqovabop materiallaming xossalari va 
vazifasi bilan tanishadilar, kitobning ayrim qismlarini ta’mirlash 
malakalarini hosil qiladilar. 0 ‘quvchilar kartonni chizg‘ich va 
andoza bo‘yicha rejalash usullarini bilib oladilar: yoymalardan 
hajmiy buyumlar tayyorlaydilar, kartonni bo‘lish, choklar bo‘yicha 
yopishtirish, hajmiy buyumlarga qog‘oz yopishtirish usullari bilan 
tanishadilar.