«tasvir» nashriyot uyi

131-mashq.
  Uyga vazifa.  Solmoq, bo‘zlamoq, qaytmoq, o‘smoq
fe’llarini orttirma nisbat shaklida qo‘llab, «Qo‘shiq sehri» mavzusida
bog‘lanishli matn tuzing.
1-t o p s h i r i q . Berilgan gaplarni solishtiring. Qaysisida harakatni
bajaruvchi shaxs birdan ortiq ekanligini ayting.
1. Mehmonlar ko‘prikdan o‘tishdi. (Abdulla Qahhor) 2. Sobir
she’r yozdi.
2-t o p s h i r i q . Yuqoridagi gaplar tarkibidagi  fe’llarni qismlarga
ajrating. Nisbat shakllarini aniqlang.
BILIB OLING.
 Birdan ortiq bajaruvchi tomonidan
birgalikda bajarilgan harakat yoki holatni ifodalaydigan
fe’l shakli birgalik nisbati deyiladi.
Birgalik nisbat shakli unli bilan tugagan fe’l asosiga
-sh, undosh bilan tugagan fe’l asosiga esa -ish
qo‘shimchasini qo‘shish orqali hosil qilinadi. Masalan:
ishlashdi,  kelishdi.
132-mashq.
 Berilgan fe’llarga birgalik nisbati qo‘shimchalarini
qo‘shib, ular ishtirokida gaplar tuzing.
Ulamoq, yuvmoq, qurmoq, ishlatmoq,  o‘rganmoq,
chiqarmoq, sanamoq, saylamoq, kuylamoq.
133-mashq. 
Gaplarni o‘qing. Birgalik nisbatidagi fe’llar qatnash-
gan gaplarni ko‘chirib yozing.
1. Yaxshini badnom qilib bo‘lmaydi. (F. Volter) 2. Odamlar
bilan ularning aqliga monand gaplash. (Sa’diy) 3. Allaqayda bulbul
to‘lib-toshib kuylaydi. (Said Ahmad) 4. Mehmonlar qorovul-
ning qistashiga qaramasdan ichkariga kirishmadi. (Abdulla Qah-
hor) 5. Qushlar uni yaxshi ko‘rishib, Mayna deb ism qo‘yishibdi.
(Ertakdan)