Tashqi iqtisodiy faoliyat

²³ Zufarova N tomonidan tuzilgan


64




haridini manipulyatsiya qilishi mumkin. Bu ham iste’molchilarga afzallik yaratishi mumkin.
O’rnini to’ldirish. Kuponlardek o’rin to’ldirish orqali qilingan harid iste’molchilarga tez iqtisodiy unum bermaydi. Aksincha, ular mahsulot xarid qilinib bo’lgandan so’ng, belgilangan kuponga iste’molchi to’ldirib, pochta orqali jo’natiladi va belgilangan muddat ichida unga chek keladi va shu chek orqali u o’z bankida yana pul ekvivalenti ko’rinishiga aylantirib olishi mumkin. Odatda bunday usul qimmatbaho texnika va avtomobilblarga beriladi.
Narx tushirish. Bunday uslub ko’pincha oziq - ovqat mahsulotlarining qadov ustida yozilgan yoki yopishtirilgan bo’ladi va ular ko’pincha yigirma foizgachan bo’ladi.
Sempling (Sampling). Bu uslub ko’pincha yangi mahsulot ishlab chiqarilganda yoki bo’lmasam qadov ichidagi mahsulotning ko’rinishini belgilash uchun, agarda oziq - ovqat mahsuloti bo’lsa ta’mini tatib ko’rish uchun qo’llaniladi. Mahsulot xaridorning talablarini qondirsa, bu uslub o’zining natijalarini tez ko’rsatadi va bu mahsulotga bo’lgan raqobatchi brendlardan o’z tomoniga og’dirishiga yordam beradi.
“Umrbod iste’molchining qiymatliligi” (lifetime value of consumer) konsepsiyasi, ya’ni (xaridor butun umri mobaynida qancha pul berishi) bu nuqtai nazar shunga qaratilgan bo’ladiki yangi iste’molchini o’ziga jalb qilishdan ko’ra, yaxshi iste’molchini saqlab qolish kompaniyaga o’z samarasini beradi. Yirik xaridlardan (masalan avtomobil) va tez-tez xarid qilinadigan mahmulotlardan (masalan nonushta uchun bodroqlar) umrbod xarid qilib kelayotgan iste’molchsilar kompaniya uchun juda qimmatli bo’lib hisoblanadilar. Shuning uchun xaridorlarni o’z mahsulotingiz orqali rag’batlantirilishi - sizning biznesingizni omonlikda saqlashga va uzoq vaqt mobaynida umrbod qiymatli iste’molchilarni ko’payirishiga yordam beradi.
Bunday iste’molchilarni saqlab qolish uchun bir qator texnikalar mavjud,
bular:


65

• 
  Marketing, mavjud bo’lgan baza ososida;
  
• 
  Ixtisoslashtirilgan xizmatlar;
  
• 
  Tovarlarga beriladigan chegirmalar;
  
• 
  Shaxsiy kontaktlar;
  
• 
  Yilda bir esda qoladigan xizmatlar;
  
• 
  Xariddan keyin o’qib bo’ladigan ma’lumotlar;
  
• 
  Sadoqatli iste’molchilarga maxsus rag’batlantiruvchi dasturlar.