Tashkilot korxonalarida qazib olingan neft xom ashyolarni qayta ishlashda tabiatga ta’siri?

67 TABIIY RESURSLARDAN FOYDALANISH? O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 55-moddasida yer, yer osti boyliklari, suv, o’simlik va hayvonot dunyosi hamda boshqa tabiiy zahiralar umumiy boylikdir deb qayt etilgan. O’zbekistonning asosiy qonuni tabiiy resurslarga nisbatan mulk huquqini masalasini umumiy boylik deb tan olish yo’li bilan hal etilgan. Tabiiy resurslar boshqa mol-mulk kabi O’zbekiston Respublikasi rivojlanishining moddiy asosidir.
O’zbekiston Respublikasining hududdagi yer, yer osti boyliklari, suv, o’simlik va hayvonot dunyosi havo havzasiga nisbatan mulk huquqi O’zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksida “O’zbekiston Respublikasida mulkchilik to’g’risidagi boshqa qonunlarga belgilanadi. Yer kodeksida va tabiiy resurslar to’g’rida boshqa qonunlarda belgilangan.
Mulk huquqi tabiiy resurslarni kimga tegishliligini va mulkdorlarning tabiiy resusrlarga nisbatan vakolatlarini anglatadi. Tabiiy resurslarga nisbatan mulk huquqi ob’yektlariga egalik qilish foydalanish hamda tasarruf etish jarayonida namoyon bo’ladi.

1. 
   Tiklaniadigan tabiiy resurislari va ularning taklanishlariga ketadigan yillar
   

Mulkchilik huquqiy institutidagi ekologik va iqtisodiy belgilar o’zaro bog’liqdir. Yerni bir joyida ko’chmas mulk boshqa joyida deb atash mumkin. Bir ob’yektdan ham ekologik, ham iqtisodiy belgilarning omuqta bo’lib kelishi bu institutni harakterlaydigan bir qator yangi qo’shimcha belgilarini, ya’ni “Moddiylashtirilganlik” , “Bebaho” kabi belgilarni paydoq qiladi.
Atrof muhitning tarkibiy qismi bo’lsalarda o’zlarining ob’yektiv sifatlariga ko’ra o’zlashtirish yoki mulkka aylantirish ashyosi bo’la olmaydigan tabiiy zahiralar “Moddiylashtirilmasdan”, qoldiriladilar. Masalan, atmosfera havosi, iqlimni zaharlash va shunga o’xshagan tabiiy ko’rinishlarni mulkka aylantirib bermaydigan, ularning ba’zilaridan, masalan atmosfera havosidan davlatlarning tashqi chegaralarini, uning yurisdiksiya shaxslarning mulki bo’lishi mumkin.

68 EKOLOGIK SIYOSAT OBYEKTLARIO’zbekiston Respublikasi Prezidentining iqtisodiy va manaviy sohalarida islohotlarni erkinlashtirish chuqurlashtirish mamlakat xavfsizligini taminlash dasturini amalga oshirish borasida chora-tadbirlar to’g’ri 2000 yil 2 iyundagi 26- 12-sonli farmoni bajarilishi taminlashga doir harakatlar dasturiga muvofiq, shuningdek, «Ekologik ekspertiza» si O’zbekiston Respublikasi Qonuni ro’yobga chiqarish.

Davlat ekologik ekspertizasi bu ixtisoslashtirilgan ekspert bo’limlari O’zbekiston Respublikasi davlat tabiatni muhofaza qo’mitasi organlari tomnidan oshiriladigan ekologik ekspertizasi turidan Prognoz qilinayotgan, mo’ljallanayotgan yoki amalga oshiriltgan xo’jalik va boshqa xil faoliyatning ekologik talablariga muvofiqligini, atrof muhitni muhoaza qilish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish bo’yicha tutiltgan tadbirlarning etarliligiga va asosligiga aniqlash ekologik ekspurtizaning maqsadi hisoblanadi.
Davlat tabiatni muhofaza qilish qo’mitasining davlat ekologik ekspurtizasi organlari, davlat ekologik ekspertizasi yagona tizimini tashkil etadi. Tabiiy resurslardan foydalanish bilan bog’liq xo’jalik va boshqa faoliyati tartibga soluvchi normativ va texnik yo’riqnoma uslub xujjatlar texnik shartlar, standartlar ekologik- normativlar, qoidalari yo’riqnomalar va boshqalari