Tashkent «O‘zbekiston» 2017

Qàptàl tàmšrlàr
tiykàr®š hám qîsšmshà tàmšrlàrdàn pàydà bîlàdš (15-súwråt).
Bir túp ósimliktågi tàmšrlàr jšyšndšsš 
tàmšr siståmàsš 
dålinådi. Òàmšr siståmàsšnš… ólshåmi hám dúzilisi ósim-
liklår túrinå, tàmšrdš… shàqàlànšwšnà, qîsšmshà tàmšr làr®à
hám då tîpšràq ónimdàrlš®šnà bàylànšslš. Òàmšr siståmàsš 
dúzilisinå qàrày: 
îq tàmšr 
hám
shàshàq tàmšr®à
bólinådi 
(16-súwråt).
Uršqtச bàslàn®šsh tàmšr ràwàjlànšwšn dàwàm åtså, 
înnàn qaptal tamšrlar ósip shš®adš, nátiyjede îq tàmšrlàr 
sistemasš pàydà bîlàdš. Bundày beyimlåsiw kópshilik åki 
tuqšm úlåsli ósimliklårgå tán.
Îq tàmšr
siståmàsšnda tiykar®š tamšr jaqsš rawajlan®an 
bolšp, înnàn qàptàl tàmšrlàr ósip shš®àdš. Bul tàmšr sistå-
màsš åki tuqšm úlåsli ósimliklårgå tán bîlšp, înš dîlànà,
terek, såksåwil, qàwšn, ®àrbšz, ®àwàshà, nîqàt, lîbiya, másh 
hám shipovnik sšyaqlšlàr mšsàlšndà kóriw múmkin. 

---

23
17-súwret. 
Tamšrdš… dúzilisi.
qaptal tamšrlar
ótkiziwshi
zona
tamšr 
túksheleri
tamšr 
qšnš
soršwshš
zona
ósiwshi
zona
bóliniwshi 
zona
Ågår uršqtச bàslàn®šsh tàmšr ósiwin dàwàm åtpåså, 
îl jà®dàydà bàslàn®šsh paqaldan qîsšmshà tàmšrlàr ósip 
shš®àdš. Nátiyjådå shàshàq tàmšr siståmàsš pàydà bîlàdš.
Shàshàq tàmšr
siståmàsš bir-birinå uqsàs bîl®àn bir 
tîpàr màydà qosšmsha hám qàptàl tàmšrlàrdàn quràl®àn. 
Înš… tiykàr®š tàmšrš jàqsš ràwàjlànbà®àn. Bundày tàmšrlàr 
tiykàršnàn bir tuqšm úlåsli ósimliklårdå ushšràsadš. Dåmåk, 
tàmšrlàr kelip shš®šwšna qàrày, tiykàr®š, qàptàl hám 
qîsšmshà tamšrlar®a bólinådi. Sîndày-àq, îq hám shàshàq 
tàmšr siståmàlàršnà bólinådi.
1. 
Ósimlik îrgànizmi qàndày îrgànlàrdàn quràl®àn?