«tasdiqlayman» Urganch tumani tarmoqli texnikumi direktori Z. Saidniyozova

1-misol. О‘tkazgichdan yasalgan halqaga magnitning shimoliy qutbini yaqinlashtirsak (67-rasm),

67-rasm. Doimiy magnitning xalqali о‘tkazgichda induksion tok hosil qilishi


halqada I induksion tok hosil bо‘ladi, uning magnit maydoni magnitning shimoliy qutbini itarishga harakat qiladi, ya’ni uni yana yaqinlashishiga tо‘sqinlik qiladi. Natijada, bu induksion tokning magnit kuch chiziqlari halqada о‘ngdan chapga tomon yо‘nalgan bо‘ladi, ya’ni biz tarafda pastdan yuqoriga qarab yо‘nalgandir.
68-rasm. Harakat yо‘nalishiga perpendikulyar bо‘lgan magnit maydonining о‘tkazgich elektronlariga ta’siri


2-misol. ^ uzunlikdagi о‘tkazgich, uning uzunligiga perpendikulyar yо‘nalishda  tezlik bilan harakatlansin (68-rasm). V induksiyali magnit maydon harakat yо‘nalishi va о‘tkazgich uzunligiga perpendikulyar bо‘lsin. О‘tkazgichdagi ye zaryadli erkin elektronlarning har biri о‘tkazgich bilan  tezlikda harakatlanadi. Ularning har biriga f=eB Lorens kuchi ta’sir kiladi.

Fikran, Lorens kuchini unga teng еE  еB
elektr kuchi bilan almashtiramiz.

    B
kattalikni Lorens kuchi maydonining kuchlanganligi deb ataymiz. Bu

kuchlanganlik xuddi о‘tkazgichning ^ uzunlikka teng kesmasiga
  E  B

potensiallar farqi qо‘yilganday tasavvur etamiz va u induksiyaviy elektr yurituvchi kuchga tengdir.




  ^d  B _.
^U dt
Shunday qilib, о‘tkazgichda harakat qilayotgan erkin elektronlarga Lorens kuchining ta’siri (31.1) - ifodasiga olib keladi.
Agar yopiq zanjir N-ta о‘ramlardan iborat bо‘lsa va magnit oqimining kuch chiziqlarining har biri shu о‘ramlarni kesib о‘tsa (69-rasm),