«tasdiqlayman» Urganch tumani tarmoqli texnikumi direktori Z. Saidniyozova

Faradey tajribasi. quyida tavsiflangan tajriba Faradey tajribalaridan birining zamonaviy qurilmalarida о‘tkazilgan soddalashtirilgan variantidir.

a	b	d
e	f	g
99-rasm

Sezgir ampermetrda (bunday asboblar galvanometrlar deyiladi) izolyatsiyalangan mis simli о‘ramlari soni juda kо‘p bо‘lgan g‘altakni ulaymiz. G‘altakka doimiy magnitni kiritib, magnit ilgarilanma harakatlanayotgan vaqtda galvanometr strelkasi g‘altak orqali tok о‘tayotganini kо‘rsatishni sezamiz (99-a rasm). Biroq magnit harakati tо‘xtashi bilan tok ham tо‘xtaydi (99-b rasm). Magnitning bundan keyingi ilgarilanma harakatida zanjirda yana tok

paydo bо‘ladi (99-d rasm). Magnit g‘altakka tili kirganda va harakatdan tо‘xtagandan sо‘ng zanjirdagi tok ham tо‘xtaydi (99-e rasm).
Magnitni g‘altakdan chiqarib, yana о‘sha holni kо‘ramiz: magnit qarama-qarshi tomonga ilgarilanma harakatlanganda ham zanjir bо‘yicha tok о‘tadi, lekin bu holda strelka teskari tomonga og‘adi (99- f rasm). Magnit harakati tо‘xtatilganda tok ham tо‘xtaydi.
Biz tajribani necha marta takrorlamaylik, shuncha marta bir narsaning о‘zini kuzatamiz: magnit uchlari ulangan g‘altakka nisbatan ilgarilanma harakatlanganda g‘altakda tok paydo bо‘ladi. Bu tok induksion tok deb ataladi. U harakatdagi magnit yordamida g‘altakda induksiyalanadi. Bu hodisaning о‘zi elektromagnit induksiya hodisasi deb ataladi.

3.