«tasdiqlayman» Urganch tumani tarmoqli texnikumi direktori Z. Saidniyozova

R=const bo'lganda I~U


Tajribalarning 2-turi. 49-rasmda tasvirlangan elektr zanjirni yig'amiz. Bu safar tok manbaining kuchlanishi o'zgarmas bo'lishi ta'minlab turiladi.
^{Zanjirga qarshiligi 1 Om R}1 ^{o'tkazgichni ulaymiz. Ampermetr va voltmetrning ko'rsatishiga qarab, R}1 ^{o'tkazgichdagi tok kuchi va kuchlanishini yozib olamiz. Ularni I va U bilan belgilaymiz. R}1 ^{O'tkazgichni qarshiligi 2 Om bo'lgan boshqa R}2 ^{o'tkazgich bilan} almashtiramiz. O'tkazgichda oldingi U kuchlanishiga erishamiz va o'tkazgich orqali o'tayotgan tok kuchini yozib olamiz. U avvalgisidan ikki marta kam bo'ladi. O'tkazgichni 3 ^{Om qarshilikka ega bo'lgan boshqa R}3 ^{o'tkazgich bilan almashtirib, avvalgi kuchlanishga} erishganimizdan so'ng tok kuchi uch marta kichiklashganini ko'ramiz. Biz qarshilikni necha marta orttirsak, tok kuchi shuncha marta kamayaveradi. O'tkazgan tajribalarimiz kuchlanish o'zgarmas bo'lganda tok kuchi qarshilikka teskari proporsional bo'lishini ko'rsatadi. Buni quyidagicha yozamiz:
U=const bo'lganda


Ikkala tur tajribalarning natijalarini birlashtirib, deb yozishimiz mumkin. Tenglik ishorasiga o'tish uchun k proporsionallik koeffitsiyentini kiritamiz:

Ammo qarshilik birligi Om shunday tanlab olinadiki, bunda proporsionallik koeffitsiyenti k birga teng bo'ladi. Shuning uchun

Om qonunini ifodalovchi bu formula bunday o'qiladi: zanjir qismidagi tok kuchi sh u qismdagi kuchlanishga to'g'ri proporsional va uning qarshiligiga teskaripropsional.

2. 
   Ehtiyot bo'ling xato bo'lishi mumkin! Om qonuni formulasidan formulani olish mumkin. O'tkazgichning qarshiligi kuchlanishiga ham, tok kuchiga ham bog'liq bo'lmagani uchun bu formulani bunday o'qib bo'lmaydi: o'tkazgichning qarshiligi o'tkazgich uchlaridagi kuchlanishga to'g'ri proporsional va o'tkazgich orqali o'tayotgan tok kuchiga teskari proporsional. Bu formulaning mazmuni shundan iboratki, o'tkazgichning qarshiligi uning uchlaridagi kuchlanishning undan o'tayotgan tok kuchini nisbatiga teng. Qarshilik faqat o`tkazgichning uzunligiga, ko`ndalang kesim yuziga va qanday materialdan yasalganiga bo`liq.
   
3.