Tasdiqlayman” O’quv ishlari bo’yicha

Umuman Markaziy Osiyo mintaqasi, jumladan, O’zbekistonda bunday tahdidning yuzaga kelishiga quyidagilar sabab bo’ldi:
– «perestroyka» davrida nafaqat siyosiy va iqtisodiy inqiroz, balki mafkuraviy parokandalik ham yuzaga kelgan edi. Sovet imperiyasi barbod bo’lgach esa, mafkuraviy bo’shliq o’zining xatarli oqibatlarini namoyon qildi;
– e’tiborli diniy ulamolar o’rnini soxta «islomchilar»ning egallashga intilishlari va ular tomonidan islom asoslari buzib talqin qilinishi boshlandi;
– aholining islom diniga bo’lgan katta qiziqishdan foydalanib, xalqaro ekstremistik markazlar tomonidan mintaqada diniy mutaassiblik ruhidagi adabiyotlarni tarqatish kengaytirildi;
– din niqobi ostida faoliyat olib boruvchi, aslida ayrim davlatlarning g’arazli geosiyosiy va geostrategik qarashlari natijasi o’laroq shakllangan, qo’poruvchilik maqsadini ko’zlagan turli oqim va yo’nalishlarga mansub xorijiy da’vatchilar mintaqaga o’z g’oyalarini olib kira boshladilar;
– mintaqa davlatlari chegaralarining mustahkam emasligi turli ekstremistik kuchlarga narkotrafik, qrol-yarog’larning noqonuniy savdosi orqali moliyaviy imkoniyatlarini mustahkamlab olishga mintaqa bo’ylab erkin harakat qilishga zamin yaratdi.
Qisqa qilib aytganda, sho’ro davridan meros bo’lib qolgan og’ir ijtimoiy-iqtisodiy muammolar yuki yuqorida qayd etilgan sabablar bilan qo’shilib diniy ekstremistik oqimlarning shakllanishi va faollashuviga qulay sharoit yaratdi.
Umuman olganda esa, diniy ekstremizm mintaqada yashirin, ammo nisbatan passiv, keyinroq ochiq-oshkora tashviqot va zo’ravonlikka asoslangan faol harakatlar, so’ng unga qarshi qaratilgan chora-tadbirlar natijasida yana o’ta maxfiy ishlash asnosida targ’ibot olib borish va aniq qo’poruvchilik xurujlarini sodir etishdek sifatiy bosqichlarni bosib o’tdi.
Mintaqamizda faoliyat yuritishga intilgan uyushmalar qatorida, eng avvalo, «Islom lashkarlari», «Adolat», «Tablig’chilar», «Akromiylik», «O’zbekiston islomiy harakati» kabilarni aytib o’tish mumkin. Ularning ba’zilari butunlay yo’q qilingan bo’lsa, ayrimlarining qoldiqlari bugungi kunda boshqa harakat, tashkilotlar tarkibiga singib ketganini ta’kidlash zarur. Xususan, 1990–1992-yillarda Namangan viloyatida «Adolat» harakati faollari 20–30 kishidan iborat guruhlar tuzib, huquq-tartibot idoralari vazifalarini o’z zimmalariga olishga harakat qildilar. Mazkur uyushma faoliyati 1992-yil aprel oyining oxirlarida butunlay tugatildi.
Terrorizm – jamiyatda beqarorlik keltirib chiqarish, aholining keng qatlamlarida vahima va qo’rquv o’rnatishga qaratilgan siyosiy kurashning o’ziga xos usulidir. U yashirin (konspirativ) ruhdagi tashkilotlar tomonidan beqarorlik keltirib chiqarish orqali davlat hokimiyatini egallash maqsadida qo’llaniladi. Terrorchilar aholining keng qatlamlari nomidan harakat qilish taassurotini uyg’otish maqsadida diniy shiorlardan niqob sifatida foydalanadilar.