Tasdiqlayman” O’quv ishlari bo’yicha

Diniy aqidaparastlik va ekstremizm - diniy qadriyatlaming totalitarizm tafakkuri ruhidagi g’arazli talqini sifatida.
XX asrning ikkinchi yarmida xalqaro miqyosda o’zini namoyon etayotgan xatarli voqeliklardan biri, shubhasiz, diniy ekstremizm va undan oziqlanayotgan hamda diniy shiorlar bilan niqoblangan terrorizmdir. Bugungi kunga kelib, mazkur xatar shu qadar keng ko’lam va xilma-xil ko’rinishlar kasb etmoqdaki, odamlar, ko’pincha, unga e’tiborsiz, hatto loqayd bo’lib qolmoqdalar. Boshqacha aytganda, «diniy fundamentalizm», «diniy ekstremizm» va «xalqaro terrorizm» degan tushunchalar hayotiy voqelikning ajralmas qismidek qabul qilinmoqda. Bu — nihoyatda achinarli hol, albatta. Diniy aqidaparastlikning mazmun-mohiyati haqida ma’lumotga ega bo’lish masalani ancha oydinlashtiradi.
Aqida (arabcha – ishonch) mutaassib dindorlar uchun majburiy bo’lgan, ular shak keltirmasdan, muhokama qilmasdan bajarish, e’tiqod qilish lozim, deb hisoblaydigan diniy talabdir.
Islom aqidalari asosi Qur’on va hadislardagi me’yor va ko’rsatmalar negizida ishlab chiqilib, tartibga solingan.
Xristianlik aqidalari xudoning muqaddas uchlikda namoyon bo’lishi, Isoning xoloskorlik missiyasi, uning samoga ko’tarilib ketishi, oxiratda yana qaytib tushishi va boshqalar haqidagi 12 asosiy unsurni o’z ichiga oladi.
Katolik aqidalari jannat bilan do’zax oralig’ida arosat (arabcha – a’rof, gunohi bilan savobi teng bo’lib qolganlar vaqtinchalik yig’iladigan joy) borligini, muqaddas ruhning faqat otadan emas, balki o’g’lidan ham paydo bo’lgani va Bibi Maryamning ilohiy tarzda homilador bo’lgani, shuniningdek Iso payg’ambarning jismi osmonga ko’tarilib ketgani, Rim papasining e’tiqod va axloq borasida begunohligi haqidagi aqidani yoqlaydi.
Protestantlik aqidalari esa ruhoniylik unvonini berish, muqaddas zaytun moyi surish va boshqa qoidalarni rad etib, har bir dindorning o’z e’tiqodi bilan gunohdan xalos bo’lishi haqidagi yangi aqidani qabul qilgan. Pravoslavlik cherkovi xristianlik diniga yangi aqidalar kiritishni rad etib, ilgarigi qoidalarga amal qilish yo’lidan boradi.
Aqidani faqat diniy tarzda tushunish ham to’g’ri emas. U ayrim dunyoviy oqim va ta’limotlarda ham muayyan g’oya yoki tamoyilga qat’iy ishonch, uni mutlaqlashtirish ma’nosida ishlatiladi.