Dovon davlati (Farg’ona) taxminan miloddan avvalgi III asrdan milodning II asrlarigacha mavjud bo’lgan. Bu davlat haqida Xitoy yilnomalarida va manbalar ma’lumot olishimiz mumkin. Bu davlatda 70 ga yaqin shahar, Xitoy bilan o’zaro urushlar, samoviy otlar to’g’risida ma’lumot olishimiz mumkin.
Miloddan avvalgi 140-130 yillarda yuechji qabilalari shimoliy sharqdan kelib, Yunon - Baqtriya davlatining yunonlar zulmidan ozod bo’lishiga yordam berdilar va Shu yerda yashab qoldilar. Yuz yil ichida yuechjilar besh oilaga bo’linib ketdilar. Shulardan GuyShuan (Kushon) qabilasining boshlig’i Kudzula Kadfiz yangi davlat hukmdoriga aylandi. Uning hududi Hindiston va Xo’tondan O’zbekistonning janubiy viloyatlarigacha bo’lgan. Rim, Parfiya, Xitoy davlatlari qatorida Kushon davlati ham yirik davlatlardan biriga aylanadi. Kushonlar davlati milodiy I - IV asrlarda yashagan murakkab tarixiy jarayonni o’z ichiga oladi. Bu davlatning milodiy 29 yildan IV asrning 70-30 yillarigacha kushonlar saltanatining gullab-yashnagan davri edi.
Bu yuqorida ko’rib chiqqanimiz davlatchiligimizning tarixiy ildizlar o’z ichiga oladi. Bu davrdan so’ng davlatimiz hududida Eftaliylar (487-567), Turk xoqonligi (551-744), arablar bosqini, Somoniylar davlati, G’aznaviylar davlati, Saljuqiylar davlati, Qoraxoniylar davlati, Xorazmshohlar davlati, mo’gullar hukmronligi, A. Temur va temuriylar, xonliklar davri va Chor Rossiyasining istilosi, ularning hukmronligi ostida bo’lgan davlatchilik tariximiz haqida chuqur tarixiy sharoitni o’z ichiga oladi.
O’zbek davlatchiligining shakllanishi sun’iy tarzda yaqindan yaqingacha 1924 yildan oktabr inqilobi bilan bog’lab uning mahsuli deb tushuntirilardi. Ya’nikim, XVI asrda Muhammab Shayboniyxon asos solgan degan noto’g’ri ma’lumotlar bor. Biz siz bilan yuqorida mamlakatimiz hududidagi davlatlarning tarixi bilan o’rganib chiqdik.
O’zbekiston jahon sivilizatsiyasining eng qadimgi yorqin o’choqlaridan biri, uning salmoqli va ajralmas qismidir. O’zbeklar yurtimizning eng qadimiy tub joy aholisi, ushbu yuksak sivilizatsiyaning, buyuk tarixiy va madaniy jarayonlarning, davlatchilik tarixidagi sulolalar siyosiy faoliyatining merosxo’ridir. O’zbek davlatchiligining teran ildizlari qariyb 3-3,5 ming yillik qadriyatga borib taqaladi.
Xolisona tariximiz, shavkatli davlatchiligimiz tarixi istiqlol g’oyasining uzviy davomi, ajralmas qismi sifatida, milliy g’oyamizning teran va baquvvat ustunlaridan bo’lib boqiy qolaveradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |