|
Jamoa ichida ishni tashkil qilish
Talabalar 4-6 kishidan iborat kichik jamoalarga birlashadilar. Jamoa ichida vazifalarning aniq taqsimlanishiga e’tibor qaratiladi.
Jamoa quyidagi tarkibda bo’lishi mumkin: lider, spiker, manbalar bo’yicha ma’lumot to’plovchilar, ekspert.
Informatsion-texnik ta’minot.
Taqiqot natijalarining taqdimoti uchun zarur sharoitlar yaratiladi, kompyuter vositalari, prezentatsiyalarni o’tkazish uchun ekran, proektor tayyorlab qo’yiladi.
Taqdimotda tadqiqot mavzusiga bag’ishlangan tele-, audio-, video va arxiv hujjatlari, fotomateriallar, ommaviy axborot nashrlari, statistik ma’lumotlar mavjud bo’lishi kerak.
Qo’llash xususiyatlari
Tadqiqotlar texnologiyasini barcha turdagi mashg’ulotlarda, xususan mustaqil ta’limda qo’llash mumkin.
Xulosa o’rnida ko’rsatish mumkinki, oliy ta’limda tadqiqotlar texnologiyasini qo’llash orqali ko’pgina samarali natijalarga erishish mumkin. Jumladan:
1.Talabalarda ta’limiy faoliyatga nisbatan kuchli ichki va tashqi motivatsiya yuzaga keladi.
2.Talabalarda muayyan fan sohalari bo’yicha mustaqil tadqiqot ishlarini tashkil qilish, rejalashtirish va amalga oshirish ko’nikma va malakalari rivojlanadi.
3.Tadqiqot ishlarini olib borish davomida ular o’zlarining ilmiy va amaliy salohiyatlarini, kasbiy tayyorgarlik darajalarini sinab ko’radilar. Natijada talabalarda axborotlarga nisbatan kuchli ehtiyoj yuzaga keladi.
4. Mutaxassis doimiy ravishda o’z ustida ishlashi, kasbiy yuksalishi yo’lida tinimsiz izlanishlar olib borishi lozim bo’ladiki, bu o’z navbatida axborot manbalari bilan mustaqil ijodiy ishlashni, ma’lumotlarni saralashni, tahlil qilishni va shu asosda shaxsiy nuqtai-nazarini shakllantirishni, yangi g’oya, takliflar bilan soha rivojlanishiga hissa qo’shishni taqazo etadi.
Tadqiqotlar texnologiyasi talabalarning axborot manbalari ustida ijodiy, tanqidiy izlanishlar olib borishlari uchun keng imkoniyatlarni yaratadi. Talabalarning axborotlar bilan mustaqil ishlash ko’nikmalari rivojlanadi.
5.Talabalarda tadqiq qilinayotgan muammoga nisbatan shaxsiy nuqtai-nazar tarkib topadi. Talabalar bilimlar asosida shaxsiy tajriba to’playdilar. Natijada bilimlarni mustahkam o’zlashtiradilar va ijodiy rivojlantiradilar.
6.Talabalarda ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borish ko’nikmalari tarkib topadi. Ular ilmiy farazni ilgari suradilar, tadqiqot ishlarining izchilligini belgilaydilar, rejalashtiradilar, eksperimental asos yaratish ustida ish olib boradilar. Talabalarda ilmiy tafakkur rivojlanadi, o’z nuqtai-nazarlarini tajriba o’tkazish orqali isbotlaydilar.
7. Talabalarda umumiy maqsadlar yo’lida do’stona hamkorlik, zarur hollarda bir-birini tushunish, samimiy qo’llab quvvatlash, imkoniyatlarni birlashtirish, ishonch, qat’iyyatlilik, jamoa natijalari uchun mas’uliyatni his qilish kabi zarur ijtimoiy sifatlar shakllanadi.
8. Oliy ta’limda mutaxassislik tayyorgarligi har doim ham yuqori natijalarni bermaydi. Xususan, oliy ta’limda sust o’zlashtiruvchi talabaning uchrashi ijtimoiy muammo desak, xato qilmagan bo’lamiz. Oliygohni a’lo va yaxshi natijalar bilan tugallagan talabaga ham, bilimlarni sust o’zlashtirgan talabaga ham kelgusida kasbiy jarayonda imkoniyatlarini namoyon qilib, jamiyatda o’z o’rnini topib ketishi uchun bir hil sharoitlar yaratiladi. Lekin shaxsiy barqaror rivojlanish yo’lini topib ketishi hamda Vatan, jamiyat taraqqiyotiga munosib hissa qo’shish kabi mas’uliyatli vazifani ado qilishi uchun kimga qancha muddat vaqt kerak bo’ladi? Bu barchani, ayniqsa, oliy ta’lim pedagog- xodimlarini o’ylantiradigan savol.
Tadqiqotlar texnologiyasi barcha talabalarni faollashtiradi. Talabalar o’z imkoniyatlarini sinab ko’radilar, shaxsiy yuksalish yo’lidagi muammo va kamchiliklarni aniqlab, ongli intizom va o’z-o’zni tarbiyalash maqsadlarini qo’yadilar. Bu talabalarda aqliy, ruhiy, ma’naviy-ahloqiy rivojlanish uchun shaxsiy hoxish-istakni uyg’otadi. Talaba ruhiyatidagi bu singari ijobiy o’zgarishlar pedagogik jarayonda yuzaga keladigan tashqi ta’sirlar bilan uyg’unlikda samarali natijalarni beradi.
9.Talabalarda ilmiy dunyoqarash tarkib topadi. Ular fikrlarini mantiqiy asoslashni o’rganadilar, o’z nuqtai-nazarlari isboti uchun tajribada sinab ko’rilgan aniq dalillarni keltiradilar. Talabalarning kasbiy faoliyatni ilmiy asosda tashkil qilish, fan va ishlab chiqarish integratsiyasi jarayonida qatnashish, mehnatni innovatsion tashkil qilish malakalari rivojlanadi.
Talabalarda muloqotchanlik, ijtimoiy moslashuvchanlik, ish natijalarini ta’minlash uchun faoliyatni muvofiqlashtirish sifatlari tarbiyalanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
