"tasdiqlayman" O‘quv ishlari bo`yicha prorektor

Laboratoriya ishlari. Mazkur jarayonda aniq vazifa, ya’ni, ma’lum sharoitda muayyan hodisalarni kuzatish yuklanadi. O‘quvchilar hodisalarni kechish jarayonini kuzatadilar va tahlil qiladilar.Bilimlar manbai kuzatilayotgan hodisalar va ularning kechish jarayonidir. O‘qituvchi vazifa mohiyatini ifodalaydi, o‘quvchilarni nazariy bilimlar bilan qurollantiradi, umumiy jarayon va bosqichlarni kuzatish yo‘llari hamda yakuniy xulosa chiqarishni o‘rgatadi.
O‘qitishning amaliy usuli o‘quvchilarning o‘zlashtirgan ko’nikma va malakalarini mustahkamlash, ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishda mashqqildirishda.
Mashq (aqliy va faoliyatli mashqlar). O‘quvchilar tomonidan bilimlarni o‘zlashtirish jarayonining o‘ziga xosligi, nazariy asoslar o‘zlashtirilgach, ayrim materiallardagi o‘xshash harakatlarning ko‘p bora takrorlanishi kuzatiladi.
Mashq bajarish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
1.Mashq uchun berilgan topshiriqning maqsadi o‘quvchilarga aniq tushuntirilgan bo‘lishi;
2.Mashq ustida sinf o‘quvchilar jamoasi va har qaysi o‘quvchining shaxsiy intilishi, qiziqishini hisobga olish;
3.Topshiriq butun sinf o‘quvchilarining aktiv faoliyatini ta’minlaydigan bo‘lishi va mashqni, albatta,belgilangan vaqt ichida bajarish talab qilinishi kerak.Mashqqildirish usulida o‘quvchilarning yozma, ijodiy mashqlari alohida o‘rin egallaydi.
Bilimlar manbai: o‘zlashtirilgan bilimlar va xususiy tajriba sanaladi.
O‘qituvchi mashqni bajarish uchun joy hamda vaqtni belgilaydi, topshiriqni ifodalaydi, uni bajarish bosqichlarining borishini nazorat qiladi, boshqaradi, shuningdek, yakuniy natijalarni tekshiradi.
Ijodiy mashq. Ushbu metod o‘ziga xos xususiyatga ega bo‘lib, o‘ziga xoslik masalaning mohiyatini chuqur anglash, uni bajarishga nisbatan mustaqil yondashish, dalillarni saralash va o‘qituvchi tomonidan berilgan topshiriqni ijodiy bajarish jarayonida bilimlarni qo‘llash va kengaytirish kabi holatlar bilan tavsiflanadi.
Bilimlar manbai va materiali sifatida avval egallangan ijodiy ishlar tajribasi, mavjud bilimlar, kuzatuvlar, shaxsiy tajriba, o‘qilgan hikoya, ijtimoiy-foydali ishlarni boshqarish kabilar qayd etiladi.
O‘qituvchining rahbarligi: nazariy materiallarni o‘zlashtirilishini taxminlash, mavzuni ifodalash, ijodiy ishlar xarakterini belgilash, ularning bajarilishini nazorat va tahlil qilish, sintezlash, xatoni ko‘rsatish hamda to‘g‘rilashdan kabi holatlarda namoyon bo‘ladi¹.
O‘tgan asrning 80-yillaridan boshlab o‘quvchilarning bilish faoliyati xarakteriga mos ta’lim tasnifi yaratildi.
I.Ya.Lerner va M.N.Skatkinlarning qarashlariga ko‘ra ta’lim metodlari quyidagicha tavsiflanadi:

• 
  Izohli-tasvirli.
  
• 
  Reproduktiv.
  
• 
  Evristik yoki qisman-izlanuvchan muammoli bayon.
  
• 
  Tadqiqotchilik
  

Izohli-tasvirli ta’lim metodlari (boshqa nomlanishi axborotli-repsepsiya)ning mohiyati: odatda nazariy bilimlar tayyor holda uzatiladi, o‘quvchilar esa ularni qabul qiladilar (repsepsiya). Bu yo‘lda turli ta’lim vositalari (shu jumladan, ko‘rgazmali vositalar)dan foydalaniladi. O‘qituvchi faoliyati bunda nafaqat axborotlarni uzatish, balki ularning o‘quvchilar tomonidan qabul qilinishini ham tashkil etishdan iborat bo‘ladi.
Izohli-tasvirli metoddan ta’lim jarayorida foydalanishda quyidagi holatlar yuzaga keladi:

O‘qituvchi faoliyatining tuzilmasi	O‘quvchi faoliyatining tuzilmasi
-Tushuntirish; -Harakatni ko‘rsatish; -Dalillardan xabardor qilish; -o‘quvchining materialni anglab yetishini rag‘batlantirishga yo‘naltiruvchi usullar; -turli didaktik materiallardan foydalanish.	-axborotlarni qabul qilish; -o‘quv materialini tushunib olishgaintilish va dastlabki ma’lumotlarni yodda saqlash; -o‘quv materialini tushunish