|
O‘quv loyihasining turlari va funksiyalari
Ta’limiy tavsifdagi loyihalashtirish o‘qituvchi tomonidan o‘quvchiningmuammoni izlash, uni hal etish bo‘yicha faoliyatini rejalashtirish va tashkiletishdan to (intellektual yoki moddiy mahsulotni) ommaviy baholash uchun unihal etish usulini taqdim etishgacha mustaqil harakat qilishini ta’minlovchimaxsus tashkil etilgan maqsadli o‘quv faoliyatidir.“O‘quv loyihasi” tushunchasi keng qamrovga ega bo‘lib, quyidagi mazmungaega: muayyan iste’molchiga mo‘ljallangan, muammolarni izlash, tadqiqot qilishva yechish, natijani noyob (moddiy yoki intellektual) mahsulot ko‘rinishidarasmiylashtirishga qaratilgan talabalarning mustaqil o‘quv faoliyatinitashkil qilish usuli; nazariy bilimlar orqali amaliy vazifalarni yechishgaqaratilgan o‘quv vositalari va qurollari; rivojlantiruvchi, ta’lim va tarbiyahamda bilimlarni kengaytirish, chuqurlashtirish va malakalarnihakllantirishga qaratilgan didaktik vosita.
O‘quv loyihasidan foydalanish o‘zida quyidagi maqsadlarni aksettiradi:
loyihaviy ta’lim jarayoni ishtirokchilarida o‘z-o‘ziga ishonchniqaror toptirish, egallangan bilimlarni amaliyotda qo‘llay olishga erishish;
tadqiqotchilik ko‘nikmalarini rivojlantirish;
qo‘lga kiritiladigan natijauchun o‘quvchilarda jamoa bo‘lib ishlash, ijodiy topshiriqlarni bajarishjarayonida birgalikda hamkorlikdagi faoliyatga doir ko‘nikma va malakalarnirivojlantirish.
Hozirgi vaqtda ta’lim amaliyotida o‘quvloyihasining xilma-xil turlaridanfoydalaniladi: yetakchi faoliyat turigako‘ra: tadqiqot, amaliy yo‘naltirilgan va axborotli. Fanga yo‘naltirilganligiga ko‘ra: monoloyiha va fanlararo loyiha; davomiyligiga ko‘ra:uzoq muddatli, o‘rta muddatli, qisqa muddatli; loyiha ishtirokchilarining soniga ko‘ra: individual va guruhli.
Shuningdek, ta’lim maqsadi bilan bog‘liqlikda ham o‘quv loyihasini turlarga ajratish mumkin: axboriy, tadqiqotchilikka doir, amaliy -yo‘naltirilgan, ijodiy, o‘yinli yoki rolli.Masalan, agar o‘qituvchi o‘quvchida axborotlar bilan ishlashmalakalarini, matnni tahlil etish, turli manbalardagi ma’lumotlarnitasniflash va tekshirish ko‘nikmalarini rivojlantirishni o‘z oldiga maqsadqilib qo‘ysa, u holda axboriy tavsifdagi o‘quv loyihasidan foydalanishimaqsadga muvofiq. Axboriy tavsifdagi loyihaning maqsadi aunanma’lumotlarni to‘plash, axborotlarni rasmiylashtirish va taqdim etishdaniborat. Albatta, o‘quv loyihasining istalgan turida axborot to‘plash bosqichibor, biroq bu yerda u o‘quv ishi vositasi bo‘lib xizmat qiladi, axboriytavsifdagi loyihada esa, asosiy maqsad sifatida belgilanadi. Mazkurholatda o‘quvchi faoliyati aunan axborotlar bilan ishlashga yo‘naltiriladi. Shubilan birgalikda o‘quvchida axboriy kompetentlikni rivojlantirish asosiyvazifa sifatida belgilanadi.
O‘quvchilarning analitik, tanqidiy fikrlash qobiliyatinirivojlantirish, idrok etishning mantiqiy usullarini o‘zlashtirish va katta hajmdagi axborotlarni qayta ishlash maqsad qilib qo‘yilsa, tadqiqotchilikka doir o‘quv loyihasidan foydalanish maqsadga muvofiq. Mazkur o‘quvloyihasining maqsadi loyiha farazini asoslab berishdan iborat. Ushbumaqsadga erishish uchun tajriba-sinov ishlari o‘tkazish, olingan natijalarnitahlil etish, umumlashtirish, taqqoslash, rivojlanish qonuniyatlarinianiqlash, bundan tashqari xulosalar chiqarish, o‘z nuqtai nazarini asoslashzarur. Ana shu tarzda tadqiqotchilikka doir o‘quv loyihasida asosiy e’tiborfikriy kompetentlikni rivojlantirishga qaratiladi. Ma’lum bir fan yoki fanlarga doir amaliy ko‘nikma va malakalarnirivojlantirish zaruriyati paydo bo‘lganda amaliy yo‘naltirilganloyihalardan foydalanish yaxshi samara beradi. Eng oddiy holatda, o‘qituvchio‘quvchilardan fanga doir tarqatma materiallar yoki o‘yinlar ssenariysi, glossariy, tarixiy atlaslar yaratish topshirig‘ini buyurishi mumkin. Amaliy yo‘naltirilgan loyihalar bilan ishlash jarayonida o‘quvchilarda nafaqat fangadoir bilim, ko‘nikma va malakalar rivojlanibgina qolmay, balki faoliyatgadoir kompetentlik ham qaror topadi.
O‘quv loyihasida eng katta e’tibor o‘quvchilarda ijodiy qobiliyatlarinirivojlantirishga qaratiladi. Aunan ijodiy loyiha o‘quvchilarga o‘zininamoyon eta olish, istalgan janrdagi asarni yaratish imkonini beradi. Shuningdek, ijodiy loyihalar o‘quvchilarni guruhdagi maqomining oshishi, o‘z-o‘zini baholashga imkon berishi orqali ularning ijodiy qobiliyatlarinirivojlantiradi. Har qanday ijodiy ish uni taqdim etish va sinfjamoasibilan qayta aloqani taqozo etadi. Ana shu sababli ijodiy loyihalaro‘quvchilarda kommunikativ kompetentlikni rivojlantirishga katta ta’sirko‘rsatadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
