“tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor

Til aloqasi belgisi 
Til  ijtimoiy  hodisadir,  chunki  ijtimoiy  munosabatlardan  tashqarida  uni 
o‘zlashtirish  mumkin  emas.  Inson  tug‘ilgandan  boshlab  nutqsiz  bo‘ladi.  Axir, 
kichkina  bola  atrofdagilarning  fonetik  tovushlarini  takrorlashni  o‘rganishni 
boshlaganida, gapira boshlaydi va o‘ylash qobiliyati tufayli ularga to‘g‘ri ma'noni 
beradi. 
Til vosita sifatida inson bilan aloqa 
Inson  tili  ajoyib,  noyob  mo‘jizadir.  Bizni  boshqa  jonzotlardan  ajratib 
turadigan vosita hisoblanadi. Til inson bilan aloqa vositasi sifatida belgilangan. Bu 
tilning  mumkin  bo‘lgan  ta’riflaridan  biri,  bu  asosiy  narsa, chunki  u  tilni  uning 
tuzilishi,  tuzilishi  va  boshqalar  nuqtayi  nazaridan  emas,  balki  u  nimaga 
mo‘ljallanganligi  nuqtai  nazaridan  tavsiflaydi.  Boshqa  aloqa  vositalari  mavjud. 
Muhandis hamkasb bilan ona tilini bilmasdan gaplashishi mumkin, ammo agar ular 
chizmalardan  foydalansalar,  ular  bir-birlarini  tushunishadi.  Rasm  odatda 
quyidagicha  belgilanadi xalqaro  til    texnik  xodimlar.  Musiqachi  o‘z  his-
tuyg‘ularini  musiqa  orqali  etkazadi  va  tinglovchilar  uni  tushunishadi.  Rassom 
tasvirlarda  o‘ylaydi  va  chiziqlar  va  ranglar  yordamida  ifodalaydi.  Va  bularning 
barchasi  "tillar"  dir,  shuning  uchun  ular  ko‘pincha  "afishaning tili",  "musiqa tili" 
deb aytishadi. Ammo bu so‘z tilining yana bir ma'nosi. 
Tilni 
rivojlantirish 
va 
jamiyatni 
rivojlantirish 
Tilning  rivojlanishi  jamiyat  rivojlanishi  bilan  uzviy  bog‘liqdir.  Til  –  bu  ijtimoiy 
hayotdagi  tarixiy,  siyosiy  va  ijtimoiy  o‘zgarishlarning  ta'siri  ostida  bo‘lgan  tirik 
organizm.  Har  qanday  millatning  tili  –  bu  so‘zda  aks  ettirilgan  uning  tarixiy 
xotirasi.  Ming  yillik  ma’naviy madaniyat,  xalq  hayoti  tilda,  uning  og‘zaki  va 
yozma shakllarida, turli janrdagi yodgorliklarda o‘ziga xos va o‘ziga xos tarzda aks 
ettirilgan.  Va  shuning  uchun  til  madaniyati,  so‘z  madaniyati  ko‘p,  ko‘p 
avlodlarning ajralmas bo‘g‘ini sifatida namoyon bo‘ladi. 

---

Tilni  aloqa  tizimi  sifatida  aniqlash  mumkin,  ularning  ma’nolari  shartli, 
ammo  ma’lum  tuzilishga  ega  bo‘lgan  tovushlar  va  belgilar  yordamida  amalga 
oshiriladi. til jamiyati aloqasi 
Til  ijtimoiy  hodisadir.  Uni  ijtimoiy  shovqin  tashqarisida  o‘zlashtirib 
bo‘lmaydi,  ya'ni.  boshqa  odamlar  bilan  aloqa  qilmasdan.  Garchi  sotsializatsiya 
jarayoni  imo-ishoralarga  taqlid  qilishga  asoslangan  bo‘lsa-da,  tabassum  va 
qichishish  uslubi  madaniyatni  uzatishning  asosiy  vositasi  bo‘lib  xizmat  qiladi. 
Uning  yana  bir  muhim  xususiyati  shundan  iboratki, agar  ona  tili,  uning  asosiy 
lug‘ati,  nutq  va  tuzilish  qoidalari  sakkiz-o‘n  yoshda  o‘rganilgan  bo‘lsa,  qanday 
qilib unutishni amalda imkonsiz  qilish mumkin, garchi inson tajribasining boshqa 
ko‘plab  jihatlari  butunlay  unutilishi  mumkin.  Bu  tilning  inson  ehtiyojlariga 
moslashuvining  yuqori  darajasini  ko‘rsatadi;  u  holda  odamlar  o‘rtasidagi  aloqa 
ancha sodda bo‘lar edi. 
Til  qoidalarni  o‘z  ichiga  oladi.  To‘g‘ri  va  noto‘g‘ri  nutq  mavjud.  Tilda 
kerakli  ma'noni  ifodalash  uchun  so‘zlarning  qanday  birlashtirilganligini 
aniqlaydigan ko‘plab ko‘zga tashlanadigan va rasmiy qoidalar mavjud. Shu bilan 
birga,  ko‘pincha  turli  xil  lahjalar  va  hayotiy  vaziyatlarning  xususiyatlari  bilan 
bog‘liq bo‘lgan grammatik qoidalardan og‘ish kuzatiladi. 
Tilni  ishlatishda  uning  asosiy  grammatik  qoidalariga  rioya  qilish  talab 
etiladi. Til odamlar tajribasini tashkil qiladi. Shuning uchun, butun madaniyat kabi, 
umuman,  qabul qilingan  qadriyatlarni keltirib chiqaradi. Muloqot faqatgina  uning 
ishtirokchilari  tomonidan  qabul  qilinadigan,  foydalanadigan  va  ular  tushunadigan 
qadriyatlar  mavjud  bo‘lgandagina  mumkin.  Aslida,  kundalik  hayotda  bir-birimiz 
bilan 
aloqa 
qilishimiz, 
asosan, 
bir-birimizni 
tushunishimizga  bo‘lgan 
ishonchimizga bog‘liq.