Tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor “tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor

Rasm - 9.6

U_eff - effektiv qo‘zg‘atuvchi kuchlanish

d - pezomodul

- o‘zgartirgich akustik FIK

h – pezoelement qalinligi

Pezoelement to‘la akustik quvvati quyidagi formula orqali aniqlanadi:

Pezoo‘zgartirgich akustik quvvatini hisoblashda Wak qarshiligini bilish zarurdir. kvarsdan tayyorlangan pezoelementlar uchun :

Nazorat qilinuvchi muhitga ta’sir qilish uchun kerak bo‘lgan va sarflanadigan pezoo‘zgartirgich quvvati quyidagi formula orqali aniqlanadi :

O‘zgartirgich FIK quyidagi formula orqali aniqlanadi:

9.5. Pezoo‘zgartirgichlarni asosiy parametrlari va xarakteristikalari

Akustik o‘zgartirgichlarni effektiv ishlashi bir qancha belgilangan parametrlar bilan aniqlanadi. Ularga asosan o‘zgartirgich koeffitsienti, chastota o‘tkazish polosasi kiradi.

O‘zgartirgichni kirish va chiqish qismidagi har xil fizik kattaliklar nisbatini sonli ko‘rinishi o‘zgartirgich koeffitsienti deb ataladi. Uning qiymati o‘zgartirgich sezgirligi to‘g‘risidagi ma’lumotni beradi.

Nurlanish va qabul qilishda o‘zgartirgich koeffitsientlari quyidagi formulalar orqali aniqlanadi:

bu erda: -o‘zgartirgich ishchi yuzasidagi normal kuchlanishi; U_n,U_k -generator kuchlanishi va kuchaytirgichdagi kuchlanish.

Zamonaviy defektoskoplar pezoelektirik ultratovush manbalari va qabul qilgichlari bilan komplektlangan bo‘ladi.

To‘g‘ri o‘zgartirgich eng ko‘p ishlatilib, u Pezoplastina 1, STQdan tayyorlanadi, uning qalinligi to‘lqin uzunligini yarimiga teng bo‘ladi. STQ turdagi o‘zgartirgich uchun 1...10 MGs chastotada u 0,16...1,6 mm ga teng.

P
ezoplastina yuzasi kumush yoki mis elektrodlar bilan qoplangan, u o‘tkazgich (5) orqali 7-kabel bilan ulangan bo‘ladi, u orqali pezoo‘zgartirgich defektoskopga ulanadi. Pezoo‘zgartirgichda korpus 6, induktiv katushka 4, dempfer 2, protektor 3 mavjudligini ko‘rib o‘tilgan edi.
9.7-rasm
Qiya o‘zgartirgich (9.7b - rasm) to‘g‘ri o‘zgartirgichdan prizma borligi bilan farq qiladi. Prizma ko‘proq orgstekladan tayyorlanadi va ultratovushlarni talab qilingan burchak ostida obektga tushushiga yordam beradi.

Alohida birlashtirilgan o‘zgartirgich (rasm-9.7v.) akustik to‘lqin chiqaruvchi va qabul qiluvchi Pezoelementlardan iborat bo‘lib, akustik va elektrik ekran 9 bilan ajratilgan.

Pezoo‘zgartirgichlarni afzalligi yuqori effektliligi, kichik gabaritliligi bo‘lsa, kamchiligi esa akustik to‘lqinlarni o‘zgartirgichdan ob’ektga va undan yana o‘zgartirgichga yuborish uchun kontaktli qatlamni zarurligidir.

Ultratovushlarni ob’ektga kiritishni uch xil usuli mavjuddir:

kontakt usuli, bu holda suyuqlik qalinligi ultratovush to‘lqin uzunligidan kichik bo‘ladi.

Bu usul bilan nazorat olib borishda nazorat qilinayotgan mahsulot yuzasiga suyuqlik surtilib (gletserin, aftol, suv) Pezoo‘zgartirgich bilan qattiq qisiladi.