Tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor “tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor

Rezonans chastotalarni aniqlash. Amaliyotda rezonans chastotalarni aniqlash uchun bir nechta metodlarni ishlatishadi: pezoelektrik, elektrik, sig‘imli.

Pezoelektrik metodda sinovdagi mahsulotlarning rezonans chastotalari mahsulot 1ga germozamazka bilan mahkamlangan kichik pezodatchik 2 signali bo‘yicha aniqlanadi. Kichik pezodatchik o‘zining tuzilishiga ko‘ra STS-19 keramikasidan tashkil topgan pezoelementga o‘xshaydi. SHakliga ko‘ra u qoplamlari kumush bilan qoplangan diskka o‘xshaydi. Uning o‘lchamlari: diametri 10mm gacha, qalinligi 0.3-1 mm va og‘irligi 2-500 mg. Bunday pezodatchiklarning ta’sirchanligi 0.05-1 mV/$\ ga teng, o‘zlarining tebranish chastotasi esa 100 kGs dan oshadi. Kumushlangan yuzalarga engil qalaylash bilan 0.13mm diametrli PLSHO simlaridan chiqimlar qalaylangan. Ular yordamida katodli takrorlovchi 3 orqali pezodatchik 2dan kelayotgan signal lampali voltmetr 4 va ossillograf 5ga etkaziladi. Ossillografning boshqa tomondan kirish qismiga va lampali voltmetr 6ga katodli takrorlovchi 7 orqali vibrostend 9 stoliga germozamazka bilan qotirilgan nazorat pezodatchik 8dan signal etkaziladi.

Nazorat va kichik pezodatchigi signallarini qo‘shish natijasida ossillograf ekranida ellipsis paydo bo‘ladi. Vibrostend tebranishlari chastotasini o‘zgartirganda va sinovdagi mahsulotning rezonans chastotalarida tezlanishni doimiy ravishda ushlab turganda, kichik pezodatchikda quvvatning oshishi va ossillograf ekranida ellipsisni 90^o ga aylanishini kuzatish mumkin. Navodkalardan qochish maqsadida ekranlashgan birlashtiruvchi simlar ishlatiladi. Ekranlar simlarini erga ulangan bo‘ladi.

Sig‘imli metod orqali rezonans chastotalarini aniqlashda sig‘imli datchikdan kelayotgan signalni kuchaytirishdan foydalanishadi. Bu erda rezonans siljishsiz o‘rnatilgan namuna va vibratsiya qilinayotgan sinov ostidagi namuna o‘rtasidagi sig‘imni o‘zgartirish natijasida amalga oshiriladi.

Mahsulotlarni rezonans chastotalarini elektrik metodi orqali aniqlash elektrik datchik yordamida amalga oshirish mumkin.