IV. Mustaqil ish: (10 daqiqa)
Deyteriy 12H yadrosining bog`lanish energiyasini toping . 12H izotopining
massasi M = 2,014102 m.a.b , proton va elektronlarning massalari
mp = 1,007276 m.a.b , mn = 1,008665 m.a.b va me = 0,000549 m.a.b .
B – n .
M = 2,014102 m.a.b Ebog` = mC2 m = mp + mn –M +me
mp = 1,007276 m.a.b
mn = 1,008665 m.a.b Ebog` = (mp + mn – M +me) = 931,5 MeV =
me = 0,000549 m.a.b
= 2,224 MeV
Ebog` - ?
Alyuminiy 1327 Al yadrosining bog`lanish energiyasini toping .1327Al atomining
massasi M = 26,981539 m.a.b proton , neytron va elektronlarning massalari :
mp = 1,007276 m.a.b , mn= 1,008665 va me = 0,000549 m.a.b .
B – n .
M = 26,981539 m.a.b Ye: Ebog` = ( Zmp+ Nmn –M + Zme) .931,5 MeV =
mp = 1,007276 m.a.b
mn= 1,008665 m.a.b = 224,9 Mev .
me = 0,000549 m.a.b
Z = 13 N =14
Ebog` -?
Xeyger sanagichining elektr sig`imi C = 25 pf . Unga ulangan voltmeter kuchlanishining U = 20 v pasayganligini ko`rsatadi .Ana shu sanagichda necha juft ion hosil bo`lgan ? e = 1,6 10-19 kl
B – n . q
C= 25 . 10-12 F C = (1) q = N .e (2) (2)ni (1)ga qo`yib N ni topsak
U = 20v U
e = 1,6 .10-19 kl CU 25 .10-12 .20
N = = = 3,1 . 109
N - ? e 1,6 .10-19
V. Yangi mavzuni mustahkamlash:
Serpuxovodagi yuqori energiyalar fizikasi institutidagi tezlatgichda protonlar W = 76GeV energiyaga olsa , ularning massasi necha marta ortadi ? Protonning tezlikdagi energiyasi E0 = 938 MeV .
B – n . Ye: Massasi va energiyaning o`zaro bog`lanish qonuniga muvofiq E= ms2
W = 76 GeV m E
E0 = 938 MeV E0 = m0s2 (1) = (2) E = W +E0 to`la energiyani
m0 E0 (2 ) ga qo`ysak .
m m W+E0 76 .109eV + 938 .106eV
- ? = = = 82 .
m0 m0 E0 938 . 106eV
Protonning massasi uning tinchlikdagi massasiga nisbaran n= 4 marta ortishi uchun proton qanday tezlik bilan harakatlanishi kerak ? m0
B – n . Ye : Jism massasining tezlikka bog`lanishini ifodalovchi m = formulaga
n = 4
v - ? c2
v2 m0 1 C
ko`ra 1 - = ( ) = = = . S = 0,968 S
C2 m n2 n 4
VI. Xulosa: 5 daqiqa.
O’qituvchi o’quvchilarning javobidan so’ng, o’z yutuqlarini va kamchiliklarini ko’radi, o’ziga xulosa chiqaradi. O’quvchilarni rag’batlantirib baholaydi.
VII. Uyga vazifa:2 daqiqa
Yerevan fizika institutidagi tezlatkichda energiyasi W = 6GeV bo`lgan elektronlar olish mumkin . Bunday elektronlarning massasi qanday va ularning massasi tinchlikdagi massasidan necha marta katta ? Elektronning tinchlikdagi energiyasi E0 = 0,511 MeV massasi esa m0 = 9,11 * 10-31 kg .
B – n
1. A.G. G’aniyev “Fizika I qism ” akademik litsiy va kollejlar uchun darslik. T-2003 y
2. S.N. Shaxmayev “Fizika 10 sinf ” darslik T-2003 y
3. N.S.Turdiyev “Fizika 7 sinf” darslik T- 2005 y
4. R.N.Remkeyvich “Masalalar yechish” darsligi T-3 y
Do'stlaringiz bilan baham: |