Tasdiqlayman: O`ib direktor o`rin bosari Sana IX- sinflar

Tasdiqlayman O`IB direktor
o`rin bosari_________________

Sana 21.12.2019 yil. IX- sinf

29­­– dars. O‘tish va tarmoqlanish operatorlari
Dars maqsadi:
O‘quvchilarga Paskal dasturlash tilida o‘tish va tarmoqlanish operatorlari yordamida dastur tuzishni o‘rgatish.
Darsning ta`limiy vazifasi: O`quvchilarga mustaqil fikrlashni o`rgatish
Darsning tarbiyaviy vazifasi: O`quvchilarning vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash:
Darsning rivojlantiruvchi vazifasi: O’quvchilarni kompyuter savodxonligini oshirish
Uslub: Ma’ruza va amaliyot.
Shakl: Savol – javob, kichik guruhlarda ishlash.
Vosita: Elektron resurslar, darslik va ko’rgazmalar
Usul: slayd materiallari
Nazorat: og’zaki, savol-javob va kuzatish.
Baholash: Rag’batlantirish, 5 ballik reyting tizimi asosida
Asosiy tushunchalar:
Chiziqli dasturlar.
Tashkiliy qism:
a)salomlashish
b)davomatni aniqlash
v)siyosiy daqiqalar
O’quvchilar bilan o’tgan mavzuni savol javob va test usulida takrorlash, uyga berilgan topshiriq va vazifalarni tekshirish hamda baholash.
Asosiy tushunchalar:
Nishon, o‘tish va tarmoqlanish operatorlari.
Mavzuni boshlashga hozirlik:
O‘qituvchi tomonidan kompyuterlar ishga tayyorlanadi. Paskal dasturlash tili dasturi, mavzuga oid elektron qo’llanmalar va plakatlar tayyorlab qo‘yiladi.
Mavzuni yoritish:
Dars ma’ruza va amaliyotning uyg‘unligi shaklida olib boriladi.
Biz, dastur – operatorlar ketma-ketligi ekanini va ular yozilgan tartib bo’yicha navbat bilan bajarilishini bilib oldik. Bunday dasturlar chiziqli dasturlar deyilar ekan. Lekin, bu usul doim ham samara bermaydi. Ba’zi maslalarni esa, chiziqli dastur yardamida umuman yechib bo’lmaydi.
Muammoning sababi: yig’indi hisoblangach, dastur ishini yakunlaydi. Agar, yig’indi hisoblangach, ishni yakunlamasdan, dasturni yana boshidan boshlash imkoni bo’lganda, ya’ni, boshqarish dastur boshiga uzatilganda, bunday muammo vujudga kelmasdi.
Paskalda boshqarishni dasturning ixtiyoriy qismiga (operatoriga) o’tkazish imkoni mavjud. Bu o’tish operatori – GoTo orqali amalga oshiriladi. Buning uchun GoTo operatorida boshqarish uzatilayotgan operator ko’rsatilishi, boshqarish uzatilayotgan operatorning o’zi esa, boshqa operatorlardan ajralib turishi uchun belgilab qo’yilishi lozim. Paskalda operatorni belgilash uchun uning oldiga nishon qo’yiladi. Goto operatorida ham xuddi shu nishon ko’rsatiladi. Nishon o‘zgaruvchining nomi singari lotin harflari va raqamlar yordamida hosil qilinadi. Masalan, 7, N1, nishon2 va hokazo. Dasturda qo‘llaniladigan nishonlar dasturning tavsif qismida Label xizmatchi so‘zi yordamida ko‘rsatilishi shart.
Ikki son yig’indisini hisoblash dasturini quyidagi ko’rinishga keltiramiz:
Program Summa;
Label N1;
Var a,b,c : Integer;
Begin
ClrScr; {Ekran tozalandi}
N1: {N1 - nishon}
Write(‘Birinchi qo`shiluvchini kiriting : ’); ReadLn(a);
Write(‘Ikkinchi qo`shiluvchini kiriting : ’); ReadLn(b);
c:=a+b;
WriteLn(a, ‘+’ , b, ‘=’, c);
GoTo N1; {Boshqarish N1 nishonga uzatildi}
End.
Bu dasturni ishga tushirib, istalgancha sonlar juftliklarining yig’indilarini hisoblash mumkin.
O’quvchilarga quyidagi savollar beriladi:
Dasturda qanday kamchilik bor? (dastur to’xtamaydi).
Nima uchun dastur “to’xtamaydi”? (dastur oxiridagi End ko’rsatmasi xech qachon bajarilmaydi).
Bu ning sababi nimada? (barcha yig’indilar hisoblab bo’lingani tekshirilmagan).
Muammoni qanday hal etish mumkin? (har bir yig’indi hisoblangach, u oxirgisi yoki yo’qligini tekshirish kerak. Ya’ni, dasturda shart tekshirish imkoni bo’lishi kerak va shart bajarilishiga qarab dastur ishini yakunlashi yoki boshidan boshlashi lozim). Paskalda bunday imkoniyatni tarmoqlanish operatori beradi.