Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

A.Adlerning shaxs nazariyasi
 
individual psixologiya sifatida tanilgan. U ham 
an’anaviy ravishda psixoanalitik yo’nalishga kiradi va u Freydning nazariyasiga 
qarama-qarshi nazariya sifatida rivojlandi. A.Adler nazariyasining asosiy mazmuni 
quydagilar bilan bog’liq:
soxta finalizm;
ustunlikka (afzallikka) intilish; 
qadrsizlanish va uning o’rnini to’ldirish hissi; 
ijtimoiy qiziqish; 
hayot stili (uslubi); 
kreativ «Men». 
Soxta finalizm
- Adler bo’yicha, insonning asosiy maqsadini, inson 
yo’nalishini belgilaydigan maqsadini haqiqatda tekshirib bo’lmaydigan-soxta 
maqsad deb tasavvur qiladi. Ammo soxta bo’lishiga qaramay, ular odamni faollikga 
undovchi manba hisoblanadi va uning harakatini tushuntiradi. Ba’zi odamlar
tinimsiz mehnat va ozgina omad bilan hamma narsaga erishish mumkin degan 
tassavur bilan o’z hayotlarini tuzadilar. Adler bo’yicha, bu tasdiq faqat soxta, qattiq 
mehnat qilganlarning ko’pi, o’z xizmatlariga yarasha olmaydilar. Inson hayotiga 
ta’sir ko’rsatadigan soxta ishonchga boshqa misollar ham keltirish mumkin. 
«To’g’rilik - yaxshi siyosat», «hamma odamlar teng bo’lib yaratilgan». Individual 
psixologiya tarafdorlari, psixologik fenomenlarni finalizm prinsipiga asoslanmasdan 
turib tushunib bo’lmaydi, deb qattiq turib oladilar. Sabablar, kuch, instinkt, ta’sir 
tushunish uchun asos bo’lmaydi, faqatgina soxta maqsadgina odamning xulq-
atvorini tushuntira oladi.(Adler A. 1930 y.)
Ustunlikka intilish
- bu oxirgi maqsadning dastlabki sifati hamma odamlar 
intiladigan afzallikka intilishdir. U harakatni «pastdan tepaga» yo’naltiradigan 

---

62 
umumiy intilishdir. Ustunlikka intilish - bu faqatgina ijtimoiy mavqeiga ega bo’lish 
bilan mos tushmaydi. Ustunlikka intilish juda ko’p usullarga ega bo’lib va har bir 
odam bu intilishni o’zicha ifodalaydi.