Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

Pedagogik ta’sir ko’rsatish
- pedagogik faoliyatda o’quvchilarning ijtimoiy-
foydali faoliyatini pedagogik jihatdan maqsadga muvofiq tarzda tashkil etishga 
xizmat qiladigan vositalar tizimidan iboratdir. Bu vazifalar tarbiyalanuvchi shaxsiga 
qaratilgan bo’lib, o’quvchilarning xulq-atvorini rag’batlantiradi, qiyin va murakkab 
vazifalarni quvonch, ijodiy zavq-shavq manbaiga, har bir o’quvchining shaxsiy 
muddaosiga aylantiradi. 
Talabalar mavzuni mazmuniga tushunishlari uchun ma’ruza toʻgʻri 
shakllantirilgan boʻlishi kerak. Ma’ruza yoki taqdimotlardagi aksariyat matnlar 
mavzuning boshlanishi, oʻrta qismi va oxirgi qismini (masalan, ma’ruzaning 
88
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic practice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed. p. cm. pp: 91.

---

119 
umumiy jihatini) e’tiborga olishi lozim. Bu jihatlar talaygina ma’ruzachilarni asosiy 
yondashuvni amalga oshiruvchi jihatlar hisoblanadi. Quyidagi keys stadilar 
mutaxassislar tomonidan ma’ruzalarni shakllantirish borasida amalga oshirilgan 
strategiyalarni izohlaydi. Shunday boʻlishiga qaramasdan, ayrim ma’ruzachilar 
ma’qul topgan ma’ruza strukturalarini talabalar gohida anglamay qolishlari ham 
mumkin. Bu holat ma’ruzachi mavzuni yaxshi bilsada, undagi mazmun mohiyatni 
talabalarga yetkazib bera olmay qolishida sodir boʻlishi ehtimoldan holi emas. Shu 
tariqa talaba asosiy masalani yoki jihatni tushunmay qolishi muammosi tugʻiladi. 
Brown (1987) talabalarga ma’ruza mazmunini tushuntirishga oid bir necha 
yoʻllarni ta’kidlab oʻtgan.
89
 
Pedagogik talab
- ta’lim-tarbiya jarayonida ko’p qo’llaniladigan usullardan 
biri bo’lib, u tarbiyachi va tarbiyalanuvchi orasidagi shaxsiy munosabatlarda 
individual yondashuvlar namoyon bo’ladi. 
Individual yondashuvning mohiyati shundaki, u ta’lim tizimida o‘quvchidan 
o‘quv fani tomonga harakatlanishni taqozo etadi, o‘quvchilarning mavjud 
imkoniyatlarini inobatga olib, ularni rivojlantirish, takomillashtirish va boyitishga 
qaratilgan bo‘ladi. 
Individual yondashuvning zamonaviy yangi talqini quyidagilardan iborat: 
