Tarmoq texnologiyalari Maxammadiyev Nortoyning diplom ishi taqdimoti

«Shina» topologiyasi
«Shina» topologiyasi (ba’zi hollarda «umumiy shina» deb ham ataladi) o‘z tashkiliy qismi bilan tarmoq komp’yuter qurilmalarining bir turda bo‘lishini va barcha abonentlar teng huquqligini taqazo qiladi. Bunday ulanishda komp’yuterlar axborotni faqat navbat bilan uzata oladi, chunki aloqa yo‘li bitta. Aks holda uzatilayotgan axborot ustma-ust bo‘lishi nati- jasida o‘zgaradi (konflikt, kolliziya holatlari). Shunday qilib, bu turdagi axborot almashinuvi yarim dupleks rejimida amalga oshiriladi (hal duplex), almashinuv bir vaqtning o‘zida emas, navbat bilan ikki yo‘nalishda ham amalga oshiriladi. «Shina» topologiyasida markaziy abonent bo‘lmagani uchun puxtaligi boshqa topologiyaga nisbatan yuqoridir. Markaziy komp’yuter ishdan chiqqan holatda, boshqarilayotgan tizim ham o‘z vazi- fasini bajarishdan to‘xtaydi. Shina tarmog‘iga yangi abonent qo‘shish ancha oddiy bo‘lib yangi abonentni tarmoq ishlab turgan vaqtda ham qo‘shish mumkin. Boshqa topologiyada- gi tarmoqlarga nisbatan shinada eng kam uzunlikda kabellar ishlatiladi. Shuni hisobga olish kerakki, har bir komp’yuterga (ikki chetdagi komp’yuterdan tashqari) ikkitadan kabel ula- nadi, bu esa har doim ham qulay bo‘lmaydi.
«Shina» tarmoq topologiyasi.
«Halqa» topologiyasi
«Halqa» topologiyasi—bu har bir komp’yuter aloqa yo‘llari faqat ikkita boshqa komp’yuter bilan ulanib, biridan faqat axborot oladi va ikkinchisiga faqat axborot uzatadi. Har bir aloqa yo‘llarida «Yulduz» topologiyasi kabi faqat bitta axborot uzatuvchi va bitta axborot qabul qiluvchi ishlatiladi. Bu holat tashqi terminatorlardan voz kechish imkonini beradi. «Halqa» topologiyasining muhim xususiyati shundan iboratki, har bir komp’yuter o‘ziga kelgan signallarni tiklaydi, ya’ni repiter vazifasini ham bajaradi, shuning uchun butun halqa bo‘ylab signalni so‘nish muammosi bo‘lmaydi. Muhimi halqadagi ikki komp’yuter o‘rtasidagi so‘nishdir. Bu holatda aniq ajratilgan markaz yo‘q, tarmoqdagi hamma komp’yuterlar bir xil bo‘lishi mumkin. Ko‘pincha halqada maxsus abonent ajratilib, u ax­borot almashinuvini boshqaradi yoki nazorat qiladi. Ma’lumki tarmoqda bunday boshqaruvchi abonent mavjudligi tarmoq- ning ishonchlilik darajasini pasaytiradi, chunki uning ishdan chiqishi butun tarmoqda amalga oshirilayotgan axborot al­mashinuvini shu zahotiyoq to‘xtatadi.
Xulosa qilib aytganda, komp’yuterlar halqada to‘liq teng huquqli emas (shina topologiyasi kabi). Ayni vaqtda ax­borot qabul qilayotgan bir komp’yuter axborotni boshqa komp’yuterlarga nisbatan oldin, qolgan komp’yuterlar esa ax­borotni keyin qabul qiladi. Maxsus «halqa» topologiyasi tarmoq­ning aynan shu mo‘ljallangan axborotni tarmoqda almashinuvini boshqarish usullari, xususiyatiga asoslangan bo‘ladi. Bu usul- larda axborotni navbatdagi komp’yuterga uzatish huquqi davrida ketma-ket joylashgan komp’yuterlarga navbati bilan beriladi.

«Halqa» tarmoq topologiyasi.

J I X O Z L A S H Q I S M I.
Bitiruv - malakaviy ishimizni jixozlash qismida ko’rsatiladigan jarayonlarni namoyon qilish uchun bajariladigan amallarda quyidagi kompyuter qurilmalari va jixozlari ishtirok etadi:

• Kompyuterning asosiy tashkil etuvchi qurilmalari – markaziy

protsessor , qattiq disk (vinchester), monitor, klaviatura, sichqoncha, printer, CD-ROM, DVD-ROM va boshqa texnik qurilmalari mavjud bo’lib ular kompyuterning butun ish jarayonini boshqaradi.
Kompyuter deganda, turli xajmdagi, xar xil ko`rinishdagi ma`lumotlarni tezlik bilan qayta ishlab berishni ta`minlovchi universal avtomatik qurilmani tushunish mumkin.

Markaziy prosesor
Tashqi xotira qurilmalari
Tashqi kiritish chiqarish qurilmalari.
Kiritish chiqarish kanallari
Kontrollerlar