Tarixiy-etimologik jihatdan o’zbek tili leksikasi qatlamlarini o’rgatishda zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanish

O'z qatlamiga oid so'zlar. O'zbek tilining o'z ichki imkoniyatlari asosida va boshqa tildan kirgan so'zlarga so'z yasash orqali hosil qilingan lug'aviy birliklar ham mavjud. Masalan, bog'dorchilik, ishxona, so'roq, payvandchi, purkagich kabilar.
Leksik qatlamga oida umumturkiy. Hozirgi o'zbek tili lug'ati tarkibida qadimgi davrlardan qo'llanib kelinayotgan turkiy so'zlar mavjudki, ular Markaziy Osiyo va Qozog'istonda yashovchi hozirgi qozoq, turkman, qirg'iz, tatar, boshqird, qoraqalpoq, uyg'ur, ozarbayjon va boshqa turkiy xalqlar uchun ham umumiydir.
O'zbek tilidagi qadimiy so'zlardan ayrimlari turkiy tillarning VI - VII asrlarga oid yoziv obidalari asosida tuzilgan lug'atlarda ham ko'zga tashlanadi. Masalan, ota(ota), ona (ona), aka(aka), ini (ini) kabi qarindoshlikni, adaq(oyoq), arqa(orqa), bog'az(bo'g'iz) kabi odam a'zolarini, yaz(yoz), yal(yil) , kun(quyosh), qash(qish) kabi fasllarni, tag' (tog'), ot(o't) ,sub (suv) kabi tabiat hodisalarini, adg'ir (ayg'ir), at(ot), vuqa(buqa), yalqi(yilqi) kabi hayvon nomlarini ifodalovchi so'zlar borki, ular turkiy tillar uchun umumiy bo'lib, fonetik jihatdangina farq qiladi xolos. Umumturkiy so'zlar hozirgi o'zbek tili lug'at tarkibining yarmidan ko'pini tashkil etadi.
Qatlam o'zlashgan. Dunyodagi birorta tilning boyishi uchun o'z imkoniyatlari kifoya qilmaydi, balki uning boyishida tashqi manba ham ishtirok etadi. Bu esa turli tarixiy jarayonlar bilan bog'liq bo'lib, uning o'z qonuniyatlari bor. Shunga ko'ra o'zlashgan so'zlar quyidagilar.
l)tojikcha-forscha; 2)arabcha; 3)ruscha - baynalminal qatlamlardan iboratdir.

Forscha-Tojikcha - so'zlar. Hozirgi o'zbek xalqining o'tmish avlodlari eroniy (ayniqsa, tojik) tilida so'zlovchi aholi bilan yaqin aloqada bo'lib qon- qarindosh yashab kelishgan.
Bu ikki xalqning iqtisodiy, madaniy munosabatlari natijasida ko'plab tojikcha so'zlar o'zbek tili lug'at tarkibida mustahkam o'rnashib qolgan. Masalan, chiroq, zardob, charm, sinch, nay, xokandoz, barkash, obdasta, parda, gugurt, gilam, choyshab, payandoz, paypoq, paytava, poshna, astar, marjon, zarbop, ustun taxta, g'isht, xari,panjara, juvoz, mardikor, ajdar, jonivor, kaptar, bedana, parranda, parvona va boshqalar.
O'zlashgan tojikcha so'zlar ko'proq kundalik hayotga uy-ro'zg'or, bog'dorchilik, dehqonchilik, hunarmandchilik ishlariga doir tushunchalanii ifodalaydi.