“Tarixi anbiyo va hukamo”da mursal paygʻambarlar tavsifi

Quyidagi misollar orqali Qur’on oyatlarini qay darajada mohirlik

bilan ishlatilganini ko‘rishimiz mumkin:

1. Chun inson kisvatin odamg‘a kiydurdilar haq subhonahu va

taolo asmoi husnini anga o‘rgattikim «va allama odamaal asmoa

kullaho» va maloyikayi muqarrab aning ilmig‘a mu’tarif bo‘ldilar va

tangri taolo hukmi bila anga sajda qildilar46

Ma’nosi: Va u zot Odamga barcha narsalarning ismlarnni

o‘rgatdi... («Baqara» surasi, 31-oyat).

2. Va aning zamonida olam xaloyiqi butparast bo‘lub erdilar.

To‘quz yuz ellik yil elni o‘z dinig‘a da’vat qildi. Sekson kishidin ortuq

qabul qilmadilar. Kuffordin anga izolar tegar erdi. Ul so‘z aytsa,

eshitmoli deb qulog‘larin tutar erdilar. Haddin o‘tkondin so‘ng, Nuh

duo qildi: «Rabbi lotazarni alal arzi minal kafirina dayyoro» duosi

mustajob bo‘ldi.47

Ma’nosi: Parvardigorim, yer yuzida kofirlardan biron hovli-joy

egasini qoldirmagin («Nuh» – 26).

3. “Yusuf a. s. bani odam jinsining jamilrog‘idur. Bir kun o‘z

yuzin ko‘zguda ko‘rub, andoqki husn istig‘noyu g‘ururg‘a muqtazodur, ko‘ngliga kechtikim, oyo agar men qul bo‘lsam erdi, mening bahomni kim bera olg‘ay erdi. Chun bu xiyol dalolat bemislikka qilur,

ulkim «laysa kamislihi shay’un va huvas-sami’ul-basir», aning

sha’nidadur. Haq taolo g‘ayrat ko‘rguzub, andoq qildikim, og‘olari

Yusufni o‘n yeti qalb diramg‘a sottilar48

.Ma’nosi: Biron narsa U zotga o‘xshash emasdur. U eshitguvchi

va ko‘rib turguvchidir («Sho‘ro» – 11).

4. Muso a. s. qavmidin ranja bo‘lub, sajda qilib ayttikim, «Rabbi

inni lo amliku illo nafsi va axi, fafruq baynano va baynal qavmil

fosiqin»

5. Va chun Yahyo a. s. mutavallid bo‘ldi, oz vaqtdin so‘ngra

Tengri taolo muborak ko‘nglin vahiy nuzulidin munavvar qildikim.

«Yo Yahyo huzil kitoba biquvvaten va otaynohul-hukma sabiyyan».

Ma’nosi: (Biz unga): «E Yahyo, Kitobni (ya’ni Tavrotni)