Tarix” kafedrasi “tarbiya” fanidan

Demak Islom dini go‘zal axloqlar dinidir. Hozirgi kunimizda jamiyat oldidagi komil inson tarbiyasidek muhim vazifa turgan bir pallada “Zamonaviy demokratiya erkinliklari” niqobi ostida “Olamoncha madaniyat” deb nomlanuvchi mafkuraviy, axloqiy buzuqlikni targ‘ib qiluvchi, milliy-ma’naviy madaniyatimiz o‘q tomiriga halokat zarbasini berishni o‘zining oliy maqsadi qilib olgan illatning shiddat bilan kirib kelayotgani kishini dahshatga soladi. Hech qaysi samoviy din insoniyatga ravo ko‘rmaydigan axloqsiz omillarni o‘zida mujassam etgan bu ofat ayniqsa yoshlar ongini o‘z iskanjasiga olish uchun turli vositalarni - jumladan; behayo seriallar, multfilmlar, internet tarmog‘idagi ko‘plab saytlarga joylashtirilgan hayosiz filmlar, suratlar, maqolalar va shu kabilarni ishga solmoqda. Demak axloqsizlik din va millatlarning ayovsiz dushmani bo‘lib, komil inson tarbiyasiga qarshi qaratilgan yovuz kuchdir.
Aslida Musulmon kishining ommaviy madaniyatdan olinadigan “yaxshi g‘oya" va mafkuralarga qarshi immuniteti bo‘lmog‘i shart! Bu go‘zal axloqdir!
Kishi qachon komillikka erishadi? - Iymoni komil bo‘lsa!
Iymon qachon komil bo‘ladi? - Xulq go‘zal bo‘lsa!
Iroda — odamning oʻz faoliyati va psixik jarayonlarini oʻzi boshqarishda namoyon boʻladigan qobiliyati. Inson I. viy harakatini amalga oshirar-kan, oʻziga xukmron ehtiyoj va xohishlariga qarshi turadi: I. uchun "men xohlayman" degan kechinma emas, balki "kerak", "bajarishim shart" degan kechinma xosdir.
Inson faoliyatining barcha turlari va har qanday mehnat kishidan mustahkam I. ni talab qiladi. I. mehnatda paydo boʻladi va toblanadi. I. ning ongdagi faoliyati harakat maqsadini belgilashda, maqsadga erishish vosi-talari va yoʻlyoʻriqlarini oldindan aniqlab, maʼlum qarorga kelishda hamda bu qarorni ijro etishda namoyon boʻladi. Odamda I. ning qay darajada ekanligi maqsadni qanday roʻyobga chiqarishida koʻrinadi. I.viy harakat jarayonlarida kishi ichki va tashqi toʻsiqlarga duch keladi. Ichki toʻsiqlar kishining oʻziga, uning ichki mayllariga xos holat. Kishining ichki mayllarini yenga olish, oʻzini boshqarish va oʻz ustidan hukmronlik qila bilish layoqati ichki I. deb ataladi. Tashqi toʻsiklar tevarakatrofdagi voqelikda uchraydi. Kishining ana shunday tash-qi toʻsiqlarni yenga olish layoqati tashki I. deb ataladi. Irodaviy faoliyatda tashqi toʻsiqlarni yengish (tashqi I.) ichki toʻsiqlar (ichki I.) ni yengish bilan uzviy bogʻliq.
I. ning muhim sifatlari: oʻzini tuta bilish, dadillik, qatʼiylik, chidam va toqat, prinsipiallik, mustaqillik va b. I. kuchi shu sifatlarning qay darajada namoyon boʻlishiga qarab belgilanadi. Kishi yuksak gʻoyalarga asoslangan ongli qatʼiyat va sabot bilan oʻz harakati yoʻlidagi toʻsikdarni yengar ekan, u kuchli I. egasi hisoblanadi. I. kishining harakteri bilan uzviy bogʻliq, uning shakllanishida muhim rol oʻynaydi.