Tarix 9-sinf 1-bilet

Kapital
-o‘z egasiga daromad keltiruvchi xususiy mulk(fabrika, zavod va 
boshqalar) o‘z-o‘zini ko‘paytiruvchi sarmoyadir.
26-BILET
1.
 
Konstantinopol shahrining dunyo tarixidagi ahamiyati haqida fikr bildiring. 
Konstantinopol, Vizantii — Vizantiya imperiyasi poytaxti. 324— 330 yillarda 
Konstantin I asos solgan va imperator sharafiga "Konstantinopol" — "Konstantin 
shahri" deb nom qo‘yilgan. 330-yilda Konstantin I Rim impcriyasi poytaxtini 
sharqqa Konstantinopol ga ko‘chiradi. Davlat muassasalari va scnatning Rimdan 
ko‘chirib kclinishi Konstantinopol ning rivojlanishiga olib kcldi. Yirik savdo 
yo‘llarining kesishgan joyida joylashgan shahar. Sharq va G‘arb o ‘rtasida 
iqtisodiy, savdo va madaniy aloqalarni bog‘lovchi markazga aylandi. 4-salib 
yurishi davri (1202— 04)da salibchilar tomonidan talandi. 1204—61 yillarda 
Lotin impcriyasi poytaxti. 1261-yil vizantiyaliklar gcnuyaliklar bilan ittifoq, tuzib, 
shaharni qaytarib oldilar. 1453-yil 29-mayda uni usmonli turklar cgallab, nomini 
Istambul deb o ‘zgartirganlar. Konstantinopol kcyinchalik, Istanbul nomi bilan 
1923-yilgacha Turkiya poytaxti bo‘lgan.
Dunyoning turli mamlakatlari savdogarlari romeylar bozoriga shoshilganlar. 
Konstantinopol Osiyo va Yevropani bog‗laydigan «Oltin ko‗prik» hisoblangan. 
Vizantiya savdo- garlari G‗arbiy Yevropa bozorlariga hasha matli kiyimlar-u zeb-
ziynatlar, ziravorlar va qimmatbaho matolar, qurol- yarog‗ lar-u idishlar, cherkov 
anjomlari-yu turli buyumlarni olib borishgan. Vizantiya oltin puli (numisma) ko‗p 
asrlar davomida eng ishonchli xalqaro pul hisoblangan.
2.
 
Ismoil I Safaviy haqida ma‟lumot bering. 
Ismoil I Safaviy (1487.17.7— 1524.23.5) - Eron shohi (1502 y.dan),
Safaviylar davlati asoschisi, sarkarda, shoir. Qizilboshlilar yordamida 
Ozarbayjonni (1500—01), Tabrizni (1502) egallab, oʻzini shoh deb eʼlon qilgan. 
Tez orada Eron, Armaniston, Iroq va Movarounnahrning bir kismini bosib olgan 
(1503—10). I. I davrida Safaviylar davlati ancha kengaygan. 1512 y. I. I 
qoʻshinlari Boburga Samarqand taxtini egallashga yordam beradi. Lekin, 1513 y. 
boshida oʻzbek sultonlari Ubaydulla va Muhammad Temur qoʻshinidan qattiq 

---

 


 

zarbaga uchradi. Usmonli turklar bilan boʻlgan urushda I. I yengilgach (1514), oʻz 
qoʻl ostidagi Gʻarbiy Armaniston, Kurdiston va Iroqning bir qismidan ajradi. 
Mamlakat iqtisodini rivojlantirishga intilgan; maʼmuriy idoralar faoliyatini 
mustahkamlagan; mustaqil boʻlishga harakat qilgan koʻchmanchi zodagonlar bilan 
urush olib borgan. Islomning shia mazxabini davlat dini deb eʼlon qilgan. 
Turkiyzabon sheʼriyatning rivojlanishiga munosib hissa qoʻshgan.
3.“Rezervatsiya” atamasiga izoh bering. 
Rezervatsiya 
(lotincha — saqlayman) — biror davlatda tub joyaholisining 
omonqolgan qismini zo‗rlab joylashtirish uchun ajratilgan hudud.