jaz rasmlar. Tabiat va insonga qiziqishning paydo b o‘lishi. Yangi madaniyat arboblari insonni o ‘rganishni o ‘zlarining asosiy vazifalari deb bilganlar. Shu sababdan ularni gumanistlar deb ataydilar. Yangi U yg‘onish yoki Gum anizm madani- yati namoyandalari inson va uning yaratuvchilik dahosini tan olishga chaqirdilar. U yg‘onish atamasi esa (fransuzcha «Renessans») yangi madaniyatning antik davr bilan aloqadorligini k o‘rsatadi. Sharqqa salib yurishlari va undan keyingi Levant bilan savdo-m adaniyat borasidagi doim iy aloqalar italiyaliklar- ning qadimgi yunon q o‘lyozmalari, antik san’at va m e’- morchilik yodgorliklari bilan tanishishiga imkon beradi. U y g ‘onish m adaniyati m arkaz- lari. Bu davrda Italiyada Florensiya alohida o ‘rin tutadi. Savdodan kel gan daromad uni Yevropaning eng boy shaharlaridan biriga aylantiradi. Shahar hokim lari t o ‘plangan boy- liklar hisobidan m e’morchilik obida- larini bunyod ettirib, haykaltaroshlik va rassom ch ilik n i yuksaltirganlar. E ng m ash h u r rassom lar, h a y k a lta ro sh la r, m e ’m orlar Florensiyadan b o ‘lib, shahar-respublika hokimlari ularning barakali ijodi uchun sharoit yaratib berganlar. Madaniyat markazlaridan yana biri Venetsiya edi. Sha- harda kitob chop etish yuksalgan. Venetsiyada nashr qilin- gan antik davr mualliflari va gumanistlar asarlari butun Yevropada keng tarqalgan. 101
-rasm . Florensiya
120
I V BOB- YEVROPADA m a r k a z l a s h g a n d a v l a t l a r n i n g