Tarix-7 2017.(Uzb). indd

3. Oltin O ‘rda xonligida qanday soliq va majburi-
yatlar joriy etilgan?
4. Oltin O ‘rda 
qanday tashqi siyosat yuritgan?
5. Oltin O ‘rda xonligining Amir Temurdan m ag‘-
lubiyatga uchrashi qanday oqibatlarga olib keldi?
38-§. XITOY
Iq tiso d iy taraq q iyot. Sun su lo la s in in g (9 6 0 —1279)
h ok im iyatga k elish i b ila n X ito y d a u zo q davom etgan
siyosiy tarqoqlik va o ‘zaro urushlarga chek qo‘yildi. N ati­
jada m am lakat x o ‘jaligining yuksalishiga zam in yaratil-
di. X asrdan suvni nisbatan baland joylarga chiqaruvchi
moslamalardan keng foydalana boshlandi. Chig‘irdan foy-
dalanish ekin maydonlarini k o‘paytirish im konini bergan.
Suv tegirmonlari yordamida sholini tozalash, m oy olish,
un chiqarish tobora keng qo‘llanila boshlangan.
R ivojlangan o ‘rta asrlarda X itoyda imperator, harbiy
zodagonlar, amaldorlarga qarashli davlat yerlari kamayib,
zam indorlarning xususiy yerlari tobora k o ‘payib borgan.
Xususiy yerlar, shuningdek, yangi o ‘zlashtirilayotgan qo‘riq
va to g ‘o ld i hududlari h iso b ig a ham kengaygan. Yirik
mulkdorlar yerlarining ko‘payishiga kambag‘allarning qarz-
lari evaziga yerlarining tortib olinishi ham sabab b o ‘lgan.
Shu tariqa XI asr boshlarida ekin maydonlarining yarmi
yirik zam indorlar q o ‘liga o ‘tgan. Bu yerlarda, asosan,
ijarachi dehqonlar ishlagan.

---

V BOB. OSIYO, AMERIKA VA AFRIKA XALQLARI
133
Xitoyda erkin dehqonlarning aksari qismida 30—40 mu
yer b o ‘lib, davlat bu tabaqani q o ‘llashga intilgan. Xitoy
dehqonlari o ‘zlari yetishtirgan m ahsulotlaridan davlatga
har yili ikki marta soliq to ‘laganlar. Yer solig‘i sholi yoki