Tarix-7 2017.(Uzb). indd

mamlakatlami istilo qilish jarayonida Chingizxon q o‘shini
devom i buzishda maxsus moslama — 
palaxmonlardan
foy-
dalanishni yaxshi o ‘zlashtirgan.
K o‘chmanchilar qo‘shini, odatda, uchta qismga b o ‘lin-
gan: markaz va ikki qanot. Jang boshlanganda markaz
yolg‘ondan chekingan, dushman uni ta’qib eta boshlasa,
qanotlardan hujumga uchrar, chekinayotganlar ham to ‘x-
tab, jangga kirishardi. Asosiy qo‘shindan tashqari Chingiz­
x on ixtiyorida «keshik» deb yuritilgan maxsus gvardiya
ham tashkil etiladi. K eshik favqulodda vaziyatlar uchun
doimo jangovar holatda turar edi.
Jangni m ohirona boshqarish, kuchli va intizom li otliq
q o‘shinning b o ‘lishi, q o‘shni mamlakatlardagi siyosiy tar-
qoqlik m o ‘g ‘ullarga g ‘alaba keltirgan.
Istilolar. Chingizxon 1211-yilda Shimoliy Xitoyga qarshi
urush boshlaydi. M am lakatning batam om istilo qilinishi
uning vorislari davrida tugatiladi.
Y e ttisu v va Sharqiy T u rk isto n g a qarshi 1 2 1 8 -y il-
da b o s h la n g a n b o s q in la r , X o r a z m s h o h la r d a v la ti-
ga 1219—122 1 -yillard agi b osq in lar b ilan davom etadi.
A fg ‘o n is to n , Sh arq iy E ron e g a lla n ib , K avkaz orqali
1 2 2 3 -y ild a D a sh ti Q ip ch o q q a ch iq ad i. K alka daryosi
b o‘yida qipchoqlarning ittifoqchisi sifatida ularga yordamga
kelgan ruslar qo‘shini mag‘lub etiladi.
1 2 2 4 -y ild a C h in g izx o n zabt etilgan hududlarni o ‘z
o ‘g ‘illari: Jo‘ji, Chig‘atoy, O ‘qtoy va Tuliga uluslarga b o ‘-
lib, taqsimlab beradi. O ‘qtoyni taxt vorisi etib tayinlaydi.
I
U lu s ( m o ‘g ‘u lc h a — 
d a vla t, xalq, odam lar) —
Chingizxon farzandlariga mulk sifatida b o ‘lib ber-