Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Sàlib yurishlàrining tugàshi và oqibatlari. So‘nggi sàlib yurishlàri Yaqin Sharqdàgi vàziyatni o‘zgàrtirà îlmàydi. Fransiya qirîli Lyudîvik IX ning 1269–1270-yillàrdàgi sakkizinchi sàlib yurishlàri so‘nggisi bo‘làdi. Ko‘p o‘tmay sàlibchilàrning Sharqdàgi mulklàri birin-kåtin musulmînlàr qo‘ligà qàytàdi.

Sàlib yurishlàri to‘xtatilishining àsîsiy sàbàbi XIII àsr- ning îõiridàn G‘àrbiy Yevropa màmlàkàtlàridà bîshlàngàn o‘zgàrishlàr bo‘ladi. Ishlàb chiqàrish kuchlari o‘sàdi. O‘r- mînlàr kåsilib, ekinzîrlàrgà àylàntirilà bîshlàydi. Qishlîq àhîlisining yersiz bir qismi tîbîrà yuksàlàyotgàn sha- harlàrgà kåtàdi. Qirîl hîkimiyatining kuchàya boshlashi và màmlàkàtni màrkàzlàshtirish siyosàti ritsàrlàrgà qirîl qo‘shinidà xizmàt qilish imkînini yaratadi. Sàvdîgàrlàr tinch yo‘l bilàn sàvdî-sîtiq îlib bîrishning àfzàlligigà yanà bir bîr ishînch hosil qiladilàr.

Sàlib yurishlàri o‘zining asosiy, ya’ni Sharqdà kuchli õristiàn dàvlàtini yaràtish maqsadigà erishà îlmàydi. Undà qàtnàshgàn 100 minglàb kishilàr hàlîk bo‘lib, kàttà mîli- yaviy zarar ko‘riladi.

Låkin Sharqning yuksàk màdàniyati bilàn tànishish Yevropa fåîdàllàri turmush tàrzini kåskin o‘zgàrtiradi. Yevropa màmlàkàtlàridà sîliqlàrni màhsulît bilàn emàs, pul bilàn îlish o‘sib bîràdi. Àyrim fåîdàllàr qàràm dåh- qînlàrini to‘lîv evàzigà îzîdlikkà chiqàrà bîshlàydilàr.





III BOB. JAHON XALQLARI O‘RTA ASRLARNING RIVOJLANGAN DAVRIDA ₈₉
IV BÎB. YEVROPADÀ MÀRKÀZLÀSHGÀN DÀVLÀTLÀRNING TÀSHKIL TÎPISHI