Tarix-7 2017.(Uzb). indd

_T. O‘. Salimov, F. E. Sultonov

JAHON TARIXI

(milodiy V asr oxiridan – XV asr oxirigacha)

Qayta ishlangan va to‘ldirilgan 3-nashri
O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik sifatida tasdiqlagan

«O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»

Davlat ilmiy nashriyoti Toshkent — 2017

Mas’ul muharrir:

F. S. Hasanov – tarix fanlari nomzodi.
Taqrizchilar:

17. 
    K. Rajabov – tarix fanlari doktori, professor;
    
18. 
    R. Nazarov – falsafa fanlari nomzodi;
    

A. T. Zamonov – O‘zbekistonning eng yangi tarixi bo‘yicha

muvofiqlashtiruvchi metodik markaz bo‘lim boshlig‘i;

Sh. Safarova – RTM bosh metodisti;

U. Haydarov – Buxoro viloyati Buxoro tumani 13-IDUM

internati oliy toifali tarix fani o‘qituvchisi;

Z. Jumanova – Toshkent shahar Chilonzor tumanidagi

162-maktab tarix fani o‘qituvchisi.

Shàrtli bålgilàr:

Respublika maqsadli kitob jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan chop etildi.

ISBN 978-9943-07-501-6
© Salimov T. O‘. va boshqa., 2009, 2017.

© «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi» Davlat ilmiy nashriyoti, 2009, 2017.

MUALLIFLARDAN

Aziz o‘quvchilar!

Siz 6-sinfda «Jahon tarixi»ning qadimgi davrini o‘rgan- dingiz. Qadimgi davrda odamlar qanday yashagani, Qa- dimgi Sharq, Yunoniston va Rim davlatlarining ravnaqi va inqirozlari haqida bilib oldingiz.

7-sinfda esa o‘rta asrlar davri tarixini o‘qib-o‘rganasiz. Bu davr jahon tarixining milodiy V asr oxiridan – XV asrning oxirigacha bo‘lgan davrini, ya’ni qadimgi zamon bilan yangi zamon o‘rtasidagi 10 asrni qamraydi.

Italiyalik ma’rifatparvar olimlar insoniyat tarixini «qa- dimgi tarix», «o‘rta tarix» va «yangi tarix»larga bo‘lib o‘rganishni taklif etishgan. «O‘rta tarix» deganda, avvalo, o‘rta asrlar tarixi tushuniladi.

O‘rtà àsrlàr tàriõini o‘rgànish dàvîmidà turli õàlqlàrning kundàlik hàyoti, xo‘jalik faoliyatlari, iqtisodiy va siyosiy taraqqiyotini kuzàtàsiz va bizgacha saqlanib kelayotgan mashhur me’morchilik obidalari: saroy, madrasa, masjid va ibodatxonalar haqida tasavvurga ega bo‘lasiz; Vatanimiz va jahonning màshhur îlimlàri faoliyati bilàn tànishàsiz.

Dàrslik ikki bo‘lim và bîblàrgà, hàr bir bîb esa mav- zularga bo‘lingàn. Berilgàn ma’lumîtlàrning o‘zlàshtiri- lishini yengillashtirish maqsadida hàr bir mavzu so‘ngidà nàzîràt sàvîllàri và tîpshiriqlàr bårilgàn. Ulàrning àksàri- yati mustàqil fikrlàsh, màntiqiy õulîsàlàr chiqarish singari qîbiliyatlaringizni o‘stirishgà yordam beradi. Tîpshiriqlàr nàzàriy bilim và àmàliy màlàkàlàrni îshirib bîrishgà yo‘nàltirilgàn. Bulàr îràsidà sîddàlàri bilàn birgà, Sizdan diqqàt va fikr-mulîhàzà tàlàb qilàdigàn muràkkàbroqlari hàm bor. Dàrslikdàgi tushunchà va sànàlàr bilàn birga, zàrur pàytlàrdà lug‘àt, õrînîlîgik jàdvàl, õàrità và bîshqà yordàmchi vîsitàlàrdàn fîydàlànish tàvsiya etilàdi.

Ushbu dàrslikni yaràtishdà so‘nggi yillarda nashr qi- lingan adabiyotlardan foydalanildi. Dàrslik rangli rasmlar, chizmalar, atamalar izohlari, sinf và uy vazifalàri bilàn to‘ldirilgàn.