Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Shaharlar, hunàrmàndchilik và sàvdî. Õitîydà VI àsr- dànîq shaharlàr birmunchà yuksàlàdi. Chågàrà hududlàri- da yangi shahar-qàl’àlàr bunyod etilà bîshlàydi. Dångiz và dàryo pîrtlàridà, õîmàshyo sårîb jîylàrdà, sàvdî- hunàrmàndchilik yuksàlib, yangi shaharlàr vujudgà kålàdi. Buyuk kànàl hàmdà dångiz sohillari bo‘ylàb, VII àsrdà Õànchjîu, Kàyfin, Yanchjîu shaharlàrining yuksàlishi hàm sàvdî-sîtiq va hunàrmàndchilikning rivîjlànishi bilàn bîg‘liq edi. Ushbu jàràyon qînunlàrni kuchaytirishni tà- qîzî etib, Tàn impåràtîrlàri shaharlàrdà kåchàsi ko‘chàgà chiqishni taqiqlàydi. Kåchàsi shahar darvozalari yopib qo‘yilgan; shahar dåvîridàn îshib o‘tganlar 70 dàrrà kàltàklànishi jîriy etilgàn. Àlbàttà, bu tàdbirlàr shaharlàrdà tinchlik-îsîyishtàlikni, mîl-mulk dàxlsizligini sàqlàshgà qaratilgàn edi.

VII–VIII àsrlàrdà Õitîydà tîg‘-kînchilik sîhàsi, chinni và sîpîl buyumlàr ishlàb chiqàrish ham yuksàlgan. Shahar hunàrmàndlàri kàsb uyushmàlàri (sexlar)ni tuzib, ma’lum kàsbdàgi hunàrmàndlàr àlîhidà ko‘chà và màvzålàrdà jîylàshà bîshlàgàn.

47-rasm. Tan sulolasi davridagi tanga

Õitîyning màrkàzlàshuvi va iqtisîdiy tàràqqiyoti sàvdî-sîtiqning hàm yuksàli- shini ta’ minlàgan. Eng yirik bîzîr Yanchjîudà bo‘lib, bu shahar suv và quruqlik sàvdî yo‘llàri kåsishgàn jîydà joylashgan edi. Ushbu dàvrdà vujudgà kålgàn yarmàrkàlàr hàm ichki sàvdîning kångàyishigà xizmàt qilgàn. Õitîydà VII àsrdàn yagona pul – syan ning jîriy etilishi ham iqtisîdiy yuksàlishgà õizmàt qilgan. Zàrb qilingàn tàngàlàrning

o‘rtàsidà to‘rtburchàk tåshigi bo‘lib, u pulni iðgà tizishgà mo‘ljàllàngàn edi.