Tarbiya: muammo, yechim

II. Zamonaviy fan va ta’lim-tarbiya: muammo, yechim, natija
 
HTTP://INTERSCIENCE.UZ/ 
74 
dunyoqarashlarini rivojlantirish uchun juda katta imkoniyat yaratadi. Bu jarayon esa o'qish 
malakalarini o'stirish va takomillashtirish ustida tizimli va maqsaga muvofiq ishlashni talab 
qiladi. 
Xullas, boshlang'ich sinflarda barcha o'qitiladigan fanlarda turli xil ko'rgazmalardan 
texnik vositalardan foydalanib bilish darsning samaradorligini oshiribgina qolmay ularning 
bilim olishga bo'lgan qiziqishlarini shakllantiradi. Bu jarayonda barcha darslarda 
ko'rgazmalilikning o'rni beqiyosdir. Bu o'z navbatida ularga fikr va mulohazalarini 
shakllantirishga ahamiyatli hisoblanadi. Agarda o'quvchilarda o'qish malakalari shakllanmasa 
o'quvchi o'qiganlari mazmunini tushunmaydi. Shuningdek, o'qiyotgan so'zlari ma'nosini 
tushunmagan o'quvchi ham to'g'ri o'qishga qiynaladi. Shuning uchun, o'quvchining tushunishi 
uchun to'g'ri va ifodali o'qishni bilishi va to'g'ri o'qishi uchun o'qiyotgan so'zlari ma'nosini 
tushunishi maqsadli hisoblanadi. 
BOSHLANG‘ICH TA’LIMDA TASVIRIY SAN’AT DARSLARINI O‘QITISH SIFAT- 
SAMARADORLIGINI OSHIRISH 
Xojiyeva Nasiba Baxodirovna
Buxoro shahar 6-maktab boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
Yurtimizda ta’lim tizimi islohotiga ustivor vazifa sifatida qaralishining zamirida 
kelajagimiz, ertangi taraqqiyotimizni ko‘rish istagi mujassam.Bu xalqimiz orzu-havasining 
buyukligidan, ertangi kunga ishonchidan darak beradi. 
Murakkab, mashaqqatli, kutilmagan holatlarga boy, ammo jamiyatning zaruriy ehtiyoji 
hisoblangan ta’lim-tarbiya tizimini yangicha ko‘rinish va yangicha mazmunda amalga oshirish, 
dars jarayonida innovatsion pedagogik va axborot texnologiyalarni samarali qo‘llash orqali 
ta’lim samaradorligiga erishish davr talabidir. Ta’lim muassasasi o‘qituvchisi o‘z hayotida 
shaxsiy, ijtimoiy, iqtisodiy va kasbiy munosabatlarga kirishishi, duch keladigan 
muammolarning yechimini hal etishi, eng muhimi o‘z sohasi, kasbi bo‘yicha raqobatbardosh 
bo‘lishini ta’minlashda asosan pedagog kadrlar salohiyati hal qiluvchi omil hisoblanadi. 
Demak, jamiyatdagi barcha yangilanishlarni uyg‘unlashtirish uchun shaxsiy yetuklik bilan 
birga kasbiy kompetentlik ham muhim ahamiyat kasb etadi. 
Bu borada ta’lim-tarbiya jarayonida integrativ yondoshuvni amalga oshirish tizim yoki 
mavjud shakldagi yaxlit ob’ektning ichki va tashqi 
aloqalari, uni tashkil etish va boshqarish qonuniyatlarini bilgan holda olib borilishi mumkin. 
Tasviriy san’at darslarida integrativ yondashuv fanga oid bilim, ish-xarakat usullari va shaxsiy 
sifat hamda fazilatlarni yaxlitligini ta’minlash uchun qo‘llaniladi. Integrativ yondashuv 
mazmunan tutash, aloqador, mantiqiy bir-birini taqozo etuvchi va bir-biriga singib 
chuqurlashtiruvchi va kengaytiruvchi o‘quv fanlarini integratsiyalash uchun qo‘llanilib, yaxlit 
mantiqiy mukammal bilim, ish-harakat usullari va shaxsiy sifatlarni tarkib toptirishni ko‘zda 
tutadi. 
Integratsiyalash alohida o‘quv predmetlari chegarasida amalga oshiri-ladigan nazariy 
sintez vositasi sifatida va fanlararo sintez shaklida namoyon bo‘lib, bevosita umummilmiy 
bilimlarni tarkib toptirishni ko‘zda tutadi. Ingegratsiya-sintezning yuqori darajasi hisoblanadi. 
Bilish jarayonida, tahlil qismlarga ajratish, sintez esa ularni birlashtirish (umumlashtirish) 
sifatida namoѐn bo‘ladi. Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan yangi o‘quv rejalari va 
dasturlariga o‘tish davrida jamiyat va atrof-muhit o‘rtasidagi aloqalarni uyg‘unlashtirish, atrof-
muhitga jiddiy munosabatni o‘rnatish va shakllanish masalalari muhim ahamiyat kasb etadi. 
Modomiki shunday ekan, “Umumta’lim maktablari boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga 
tasviriy san’at darslarining o‘qitilish holati qanday ahvolda?” degan savolga yechim topishga 
to‘g‘ri keladi. 

---