Tarbiya: muammo, yechim

II. Zamonaviy fan va ta’lim-tarbiya: muammo, yechim, natija
http://interscience.uz/
198 
Ulug' donishmandlardan biri "kelajak tashvishi bilan yashasang, farzandlaringga yaxshi 
bilim ber, o'qit" degan ekan. Yurtimizda bugungi kungacha qilingan ishlar shunchaki 5 yoki 10 
yillik tajribalar emas, yillar davomida sarflangan bilimlar natijasidandir. Ko'p yillik mehnatlarning 
mahsulidir. Yurtboshimiz ham pedagogik texnologiyalardan foydalanish orqali aqlni teran 
shiddatli yoshlarni yutuqlarini amaliyotda qo'llash orqali yuksak ma'nan yetuk shaxsni tarbiyalash 
mumkinligini etirof etib o'tgan. Haqiqatdan ham pedagogning bilimlarini o'rganish orqali 
yoshlarda savod jarayonlari o'sib boraveradi. Bolalarning dunyosi turli xil bir - biridan farq qiladi. 
Interfaol usullar aynan ularning birgalikda harakat qilishi bilimlarini o'rganishi uchun asosiy 
vositadir. Inson yashab turgan ekan o'rganganlari kamdek tuyilaveradi. Bilim ummonidan qonib 
qonib ichganimiz sari chanqog'imizni yana ham to'ldirgimiz zamonaviy bilimlardan boxabar bo'lib 
borgimiz kelaveradi. Ertangi kunimizning qanchalar go'zal va betakror bo'lishi bugungi 
yoshlarimiz 
qo'lida. 
Ularga 
ilg'or 
texnologiyalardan 
foydalangan 
holda 
bilimlarni 
kuchaytirmog'imiz kerak. Ana o'shanda o'z maqsadimizga erishamiz. 
Foydalanilgan adabiyotlar 
1. Azizxo'jayeva N.N. "Pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahorat" T. 2006 
TRENAJER MASHQLARDAN BIOLOGIYA DARSLARIDA FOYDALANISH
Qurbonov Fazliddin Nuriddinovich 
Buxoro muhandislik texnologiya instituti akademik litseyi Biologiya fani o'qituvchisi 
Nuriddnova Dilnora Fazliddinovna, Buxoro muhandislik texnologiya instituti akademik litseyi 2-bosqich 
o'quvchisi 
Yurtimizda olib borilayotgan keng ko‘lamli islohotlar natijasida ta’lim muassasalarining 
“Biologiya o‘qitish metodikasi” yo‘nalishlarida o‘quv jarayonini interaktiv dasturiy vositalardan 
foydalanib tashkil etishga, elektron o‘quv-metodik resurslari, axborot tizimlarini rivojlantirishga 
alohida e’tibor qaratilmoqda. Izchil islohotlar natijasida ta’lim muassasalarida o‘quv jarayonini 
videokonferens aloqa va masofadan o‘qitish metodlaridan foydalangan holda tashkil etish hamda 
biologiya ta’limida interaktiv dasturiy vositalardan ilg‘or tajribalarga tayangan holda samarali 
foydalanishning takomillashtirilgan didaktik ta’minoti yaratildi. Amalga oshirilgan ishlar bilan bir 
qatorda bugungi kunda sohada interaktiv dasturiy vositalardan foydalanish mazmuni va amaliy-
texnologik tizimini takomillashtirish zarurati yuzaga kelmoqda. O‘zbekiston Pespublikasini 
yanada pivojlantipish bo‘yicha Hapakatlap stpategiyasida “ta’lim va o‘qitish sifatini baholashning 
xalqaro standartlarini joriy etish asosida oliy ta’lim muassasalari faoliyatining sifati hamda 
samaradorligini oshirish” kabi yo‘nalishlar belgilanib, bu borada biologiya ta’limida interaktiv 
dasturiy vositalar va elektron resurslardan foydalanish samaradorligiga erishish katta ahamiyat 
kasb etadi. Umum ta’lim maktablarining biologiya darslarida interaktiv dasturiy vositalardan 
samarali foydalanishni bir qator ijobiy natijalarga olib keladi jumladan: 
Biologiya fanidan o‘tilgan mavzu, bo‘lim hamda butun kurs bo‘yicha o‘quvchining bilim 
darajasini test sinovlari bilan bir qatorda interfaol doskalar orqali rasmli testlar shaklidagi 
mavzulashtirilgan biologik trenajer mashq va topshiriqlar asosida aniqlash, o‘quv jarayonining 
samaradorligini va o‘quvchilarning ijodiy faolligini oshirish, yo‘naltirilgan o‘yin dasturlarini 
o‘quvchilar o‘rganish jarayonida o‘z aqliy tafakkurlarini rivojlantiradi. 
Interfaol trenajor o‘quvchilarga zoologiyadan hayvonlarning tashqi va ichki tuzilishini, 
ularning hayvonot dunyosi boshqa vakillari bilan orasidagi o‘xshashlik va farqli belgilari, xilma-
xilligi haqidagi ma’lumotlarni beribgina qolmasdan, ko‘plab qiziqarli ilmiy ma’lumotlar ham 
berib boriladi. 
Trenajerlarni bajarish jarayonida o‘quvchilarning mavzular bo‘yicha yo‘l qo‘ygan xatolari 
kompyuter tomonidan aniqlanadi va bo‘shliqlarni to‘ldirish ustida takror-takror ish olib borish 
imkoniyatini yaratiladi; 
trenajor o‘yinlar o‘quvchidagi psixologik xususiyalarini ya’ni diqqat, xotira faoliyatini 
faollashtiradi, yorkin faoliyatni ta’minlaydi va ulardagi kompyuter savodxonligi ortishiga yordam 
beradi; 

---