Tarbiya: muammo, yechim

II. Zamonaviy fan va ta’lim-tarbiya: muammo, yechim, natija
 
HTTP://INTERSCIENCE.UZ/ 
34 
Mutaxasislik fanlarni o’rgatishda sahna darslaridan foydalanish jarayonida ta'lim-tarbiya 
uzviyligi ta'minlandi, usullari ishlab chiqish. 
Mutaxasislik fanlarni o’rgatishda sahna darslaridan foydalanish bo'yicha amaliy ko'nikma 
va malakalar shakllantirish 
Mutaxasislik fanlarni o’rgatishda sahna darslaridan foydalanish mazmunini yangilab 
borish 
Mutaxasislik fanlarni o’rgatishda sahna darslaridan foydalanish bo’yicha ta'lim mazmuni, 
shakli, metod va vositalarini belgilash. 
Yuqoridagi aytilgan xulosalar amaliyotchi pedagoglar uchun foydali deb o’ylaymiz. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati 
Kamoldinov M, Vaxobjanov B. Innovatsion pedagogik texnologiya asoslari. Toshkent. 
Talqin. 2010y.128 bet. 
Jumayeva N. O’quvchilarning faolligini oshirishda ta’limning zamonaviy 
texnologiyalardan foydalanish xalq Ta’limi.2008 yil. 6-son.43-bet. 
BOSHLANG‘ICH SINF O`QUVCHILARI TAFAKKURINI O`STIRISHDA 
MANTIQIY MASALALARDAN FOYDALANISH YO`LLARI 
Mirov Laziz Ashrafovich
Buxoro shahar 20-umumta'lim maktabi matematika fani o'qituvchisi 
Birinchi Prezidentimiz I.A.Karimovning “Jamiyat taraqqiyotining asosi, uni muqarrar 
halokatdan qutqarib qoladigan yagona kuch-ma’rifatdir”, - deb ta’kidlab o’tgan so’zlari 
bugungi kunga kelib ko’pchilik ma’rifatparvar hamda yurtparvar insonlarning hayotiy shioriga 
aylandi desak mubolag’a bo’lmaydi. Har bir ongli insonni oz bo’lsada fikrlashga, mustaqil 
Vatanimizning taraqqiyotiga befarq qaramaslikka, barkamol avlod tarbiyasiga hissa qo’shishga 
undaydi. Ana shu ma’rifat urug’ini yoshlar ongi va qalbiga sochuvchi hamda singdiruvchi 
insonlar bu, albatta, o’qituvchilardir. 
O’quvchilarni mantiqiy fikrlashga o’rgatish pedagogok muammo deb qaraydigan 
bo’lsak, nima uchun? degan savol tug’iladi. Muammo deganda, ko’z oldimizga o’z yechimini 
kutib turgan jarayon yoki masalaning yechimi keladi. Biz yechimni izlayotgan pedagogik 
muammo esa tezda hal bo’lmaydi, balki ma’lum bir muddatni o’z ichiga oladi. 
Biz yuqorida tilga olgan muammoni hal qilish yo’lida atroflicha fikr yuritishimiz va 
o’quvchi uchun zarur bo’lgan ma’lumotlarni tushunarli tilda yetkazib berish mahoratiga ega 
bo’lishimiz zarur.O’quvchilarni erkin, mustaqil, mantiqiy, tanqidiy va ijodiy fikrlashga 
o’rgatishda 
faqatgina 
darslikda 
berilgan 
ma’lumotlar 
bilan 
cheklanib 
qotib 
qololmaymiz.Chunki, an’anaviy qolipda qotib qolgan fikrlash bugungi kun talablariga javob 
bera olmaydi. 
Jamiyat taraqqiyotida katta voqea hisoblangan “Ta’lim to’g’risidagi Qonun”ning asosini 
ham intellektual qobiliyatli, zamonaviy, ma’naviyatli va ma’rifatli, mustaqil fikrlay oladigan, 
har bir voqea yoki hodisaga nisbatan o’z so’zini ayta oladigan yoshlarni tayyorlash ishi tashkil 
qiladi. 
Insonning fikrga beixtiyor harakat yo’lini shartli ravishda quyidagi sxema bilan ifodalash 
mumkin: 
belgi- 
retseptor-miya(ong)-his-tuyg’u-aqliy 
jarayon.Shunday 
qilib, 
tashqi 
signal(axborat sifatida belgi) ong bilan aks etadi, u o’ziga xotira, diqqat tasavvur, idrok kabi 
psixik funksiyalarni mujassamlashtiradi, bular miyada ilgari yetiladi, u ixtiyorsiz tarzda aqliy 
jarayonni shundan so’ng esa insonning ongli faoliyatini vujudga keltiradi. 
O’quvchi qanday masala yechishidan qat’iy nazar, albatta, fikrlaydi.Odamning aktiv 
faoliyati, uning mehnati hamma vaqt masalalarni yechish kaliti bo’ladi. Bola aqliy kuchlarini 
ishlatib, predmet va hodisalar o’rtasidagi aloqalarni aniqlashga intilib, muayyan ish 
qiladi.Tevarak olamda minglab masalalar bor. Ularni xalq o’ylab topgan, ular topishmoq- 
hikoyalar tarzida xalq ijodida yashab keladi. Masalan: Bo’ri, echki va karamni daryoning bir 

---