Tarbiya: muammo, yechim

INGLIZ TILIDA O‘QUVCHILAR POLILOGIK NUTQ MALAKALARINI 
RIVOJLANTIRISHGA OID MASHQLAR
 
Tosheva
 
Madina
 
Sharofutdinovna
, 
Abduraximova
 
Dinora
 
Faxriddinovna
 
Buxoro muhandislik texnologiya instituti akademik litseyi, Ingliz tili fani òqituvchilari. 
Bugungi kunda ko‘p hollarda ingliz tili darslarida muloqot monolog va dialog shakllarda boradi, 
ya’ni yakka tartibda yoki juft bo‘lib o‘tkaziladi, muloqotning polilog shakliga kam e’tibor beriladi. Tabiiy 
kommunikativ sharoitlarda biz aynan polilog shaklidagi muloqotga duch kelamiz. Chet tilida polilogik 
nutqni rivojlantirish zamonaviy lingvodidaktikada o‘rganib chiqilmagan. 
Yuqoridagi fikriga qo‘shilgan holda aytish mumkinki, uzoq vaqtlardan beri polilogga yetarlicha 
e’tibor berilmagan. Diskussiya, disput, debat, suhbat, “aylana stol” kabi polilog shakllari ingliz tili 
mutaxassisligidagi talabalarning ajralmas qismini tashkil etadi. Hozirgi kunda ta’lim jarayonida polilogik 
nutq malakalarini rivojlantirishga mos keladigan didaktik shart-sharoitlar yaratilmagan (1, 85–90). 
O‘quvchilarni gapirish mahoratlarini shakllantirish, xususan muhokamalarda faol qatnashishlari 
to‘g‘risida ko‘pgina adabiyotlarda mashqlar va yo‘l-yo‘riqlar keltirilgan. o‘quvchilar universitetga 
kirgunga qadar yetarlicha so‘z boyligiga ega va grammatik bilimlarni egallagan. Shunga qaramasdan, 

---

II. Zamonaviy fan va ta’lim-tarbiya: muammo, yechim, natija
http://interscience.uz/
281 
talabalar ingliz tilida munozara o‘tkazishda o‘z fikrlarini erkin bayon eta olmasliklari o‘z tajribamizdan 
ma’lum. Buni bir necha ob’ektiv va sub’ektiv sabablari mavjuddir. 
Sub’ektiv sabablari shundan iboratki, talabalar jamoa oldida fikr bayon etishlaridan uyalishlari, 
xato qilib qo‘yishdan qo‘rqish, o‘zgalar gapini inkor etib o‘rganmaganliklari va h. 
Ob’ektiv sabablarga kelsak, bu ularning yetarlicha gapirish ko‘nikmalariga ega emasliklari, ingliz 
tilida so‘z birikmalari va iboralarni spontan ravishda ishlatish malakalari shakllanmaganligi, munozara 
va suhbatlar o‘tkazish qoidalarini to‘liq bilmaganliklaridir. 
Shu sabablarni inobatga olib, biz ingliz tilida talabalar polilogik nutqini shakllantirish modulini 
ishlab chiqdik. Biz taklif etayotgan modul 6 oylik muddatni va quyidagi bosqichlarni o‘z ichiga qamrab 
oladi.