|
Fibrolit plitalar yog‘och juni va sement xamiridan iborat massani presslash usulida bajariladi. YOg‘och juni uskunalarida yog‘och chiqindilaridan tayyorlanadi. U uzunligi 400-500 va eni 4-7 mm yupqa lentalar ko‘rinishiga ega. Sementli fibrolitda yog‘och juni armatura bo‘lib xizmat qiladi. Fibrolit plitalarni ishlab chiqarish jarayoni murakkab emas va qo‘yidagi bosqichlardan iborat: portlandsementni suvda qorish, sement xamirini yog‘och juni bilan aralashtirish , massani qoliplarda presslash, kameralarda plitalarni bug‘latish, opalubkasini olish va plitalarni quritish va hokazo. Fibrolit plitalarning uzunligi 2400 va 3000, eni 600 va 1200 hamda qalinligi 30-150 mm . Zichligi bo‘yicha fibrolit plitalar 250 dan 500 kg/m3 gacha markalarga bo‘linadi, bunda egilishdagi mustahkamlik chegarasi tegishlicha 0,15 dan 1,8 MPa gacha, issiqlik o‘tkazuvchanligi 0,08 dan 0,1 Vt /(m-°S) gacha. Sement-fibrolit plitalardan pardevorlar qilish uchun, devorlar va chordoq orayopmalarini isitish uchun foydalaniladi.
SHu bilan birga qipiqli betonlar ham qurilishda keng ishlatiladi, bunda to‘ldiruvchi sifatida yog‘och qipiqlari va ba’zan tabiiy qum aralashmasi qo‘llaniladi. Zig‘irpoya asosidagi beton ham keng ishlatiladi.
YUqorida keltirilgan barcha turdagi mineral to‘ldiruvchilardan farqli o‘laroq, yog‘och chiqindilari va boshqa qishloq xo‘jalik mahsulotlarini qayta ishlash chiqindilari organik to‘ldiruvchilar hisoblanadi.
Bunday to‘ldiruvchilarni sementli betonda qo‘llashda sementning qotishi va gidrotatsiya jarayoniga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkinligini inobatga olish zarur.
Ular tarkibidagi vaqt o‘tishi bilan yuzaga keluvchi organik kislotalar va qandli moddalar betonning qotishini sekinlashtiradi, sement toshini emirilishiga olib keladi.
SHu sababli bunday to‘ldiruvchilarni qo‘llashdan oldin maxsus qayta ishlash kerak. Ayniqsa yog‘och chiqindilarini suvga solish, ohakda ekstrakt moddalarni neytrallash, kimyoviy qo‘shimchalarni qo‘llash yaxshi samara beradi.
6-§. Boshqa sanoat chiqindilari asosidagi to‘ldiruvchilar
Yig’ma temir-beton sanoati chiqindilari. Yig’ma temir-beton sanoati chiqindilari bo‘lgan yaroqsiz beton va temir- beton buyum va konstruksiyalar, tovar betonlarning qoldiqlari, hamda ekspluatatsiya muddatini o‘tagan buyumlar etarli hajmda yig‘iladi va ularni qurilishda betonga to‘ldiruvchi sifatida qayta ishlatish mumkin.
Bu chiqindilarni maxsus jihozlarda qayta ishlanadi.
YAroqsiz beton va temir- beton buyum va konstruksiyalar qayta ishlash ikki bosqichdan iborat: dastlab buyumlar buziladi, armaturasi ajratib olinadi, so‘ng ajratilgan beton massasi maydalanadi. Maydalangan material 0 70 mm
fraksiyaga ajratiladi .
G’isht chaqiq toshi. Beton uchun to’ldiruvchi sifatida oddiy sopol g’ishtni maydalashda olingan g‘isht asosidagi chaqiq toshni qo‘llash mumkin. G‘isht, gilli
xomashyoni kuydirishda olingan boshqa sopol materiallar singari etarlicha mustahkamlikka ega.
G‘ishtning zichligi - 1,7 g/sm1 2 3 4 5 6, u asosida engil to‘ldiruvchi hisoblanadigan. uyilma zichligi 800 - 900 kg/m3 bo‘lgan chaqiq tosh olinadi.
Bunday chaqiq toshlar asosida mustahkamlik chegarasi 10-15 MPa va zichligi 1800-2000 kg/m3 bo‘lgan beton olinadi, ya’ni bunday betonlar oddiy og‘ir to‘ldiruvchili betonga nisbatan 20% ga engil bo‘ladi.
Asbestotsement buyumlari chiqindilari. Asbestotsement buyumlar ishlab chiqaruvchi korxonalarda qirqindi, uvoq, yaroqsiz maxsulotlar kabi chiqindilar hosil bo‘ladi. Ma’lumotlarga ko‘ra, ular umumiy mahsulotning 3% hajmini tashkil etishi mumkin. CHet elda va O‘zbekisonda olib borilgan izlanishlar, shuni ko‘rsatmoqdaki, asbestotsement chiqindilari engil betonlar uchun samarali to‘ldiruvchi vazifasini bajarishi mumkin.
SHuningdek, sanoat va shaxar chiqindilari - rezina va plastiklar bo‘laklari, shahar maishiy chiqindilariga termik va qayta ishlov berib, maydalangan tog‘ jinslari bilan birga yo‘l qurilishida, hamda beton olishda ishlatish mumkin.
Sanoat chiqindilarini to‘ldiruvchi sifatida qo‘llanilishi xam iqtisodiy, ham ekologik nuqtai nazardan juda dolzarbdir.
O’z-o’zini tekshirish uchun savollar:
Granullangan shlak qanday olinadi?
Metallurgiya shlaki va yoqilg‘i shlaki nima?
YOqilg‘i shlaklari asosidagi g‘ovak to‘ldiruvchini keltiring?
Yirik va changsimon yoqilg‘ilardan qanday shlaklar olinadi?
YOqilg‘i elektrostansiyalari kullari nimalardan iborat?
YOg‘och va boshqa sanoat chiqindilari asosida to‘ldiruvchilarni keltiring?
Yig‘ma temir-beton sanoati chiqindilari.
Asbestotsement buyumlari chiqindilari.
Sanoat chiqindilari asosidagi to‘ldiruvchilar qanday
betonlarda ishlatiladi?
Ikkilamchi tog‘ jinslari asosidagi to‘ldiruvchilarni keltiring?
Do'stlaringiz bilan baham: |
