Taqrizchilar: Geografiya fanlari doktori, professor

Turistik mahsulotlarning hayotiy sikli. Mashulotning hayotiy sikli uni birlamchi bozorda paydo bo‘lganidan tortib, sotish to‘liq tugallaganiga qadar bo‘lgan mahsulot evolyutsiyasi namoyon bo‘ladi. Har qanday mahsulot, u qanchalik ajoyib iste’mol xususiyatiga ega bo‘lmasin, ertami yoki kechmi bozordan yanada takomillashgan mahsulot tomonidan siqib chiqariladi. Mahsulotlar orasida uzoq yashovchilari va boshqa muddatli bir kunliklari bor. Lekin abadiy mahsulot yo‘q va bo‘lishi ham mumkin emas. Chunki vaqt o‘tishi bilan unga talab kamayadi, sotishdan olinadigan daromad shunchalik kamayib ketadiki, kelajakda savdosini davom ettirish iqtisodiy jihatdan manfaatli bo‘lmay qoladi. Har bir mahsulot, jumladan, turistik mahsulot ham o‘z taraqqiyotida ketma-ket to‘rt bosqichdan o‘tadi: bozorga joriy etish, o‘sish, yetilish va pasayish.
Joriy etish – hayotiy sikl boshlanish bosqichi, ya’ni mahsulot uchun bozor yaratiladi. U sotish hajmi o‘sishi sust sur’ati ishlab chiqarishga harajatlar kattaligi tufayli to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilmagani bilan harakterlanadi. Bu bosqichda faqat bitta yoki ikkita firmagina bozorga chiqadi, raqobat bo‘lmaydi yoki ikkita firmagina bozorga chiqadi, raqobat bo‘lmaydi yoki kuchsiz bo‘ladi. Joriy etish bosqichi davomiyligi keng miqyosda kechadi va mahsulot sifatiga, uning iste’mol zaruratiga muvofiqlik darajasiga, marketing strategiyasi to‘g‘ri tanlanganligi va uni ketma-ket amalga oshirilishiga bog‘liq bo‘ladi.
O‘sish bosqichi – haridorlar tomonidan mahsulotning tan olinishi va unga talabni ortishi bilan boshlanadi. Sotish kengayadi, uning bilan birga daromad ham o‘sadi (mahsulot birligiga daromad). Yuqori daromad yangi ishlab chiqaruvchilarni jalb etadi, raqobat kuchayadi. Mashulotni boshqalardan oldinroq taklif etgan firmalar sezilarli raqobatli ustunlikka ega bo‘ladilar. Shunga qaramasdan, ular o‘z mahsulotlarini kelgusida takomillashtirish haqida qayg‘urishlari zarur. Chunki «kechikkan» korxona uni yaxshilash va rivojlantirish orqali yetakchilarni siqib chiqarishga intiladi.