Tanqidiy fikrlasni rivojlantiruvchi savollar

Masalan: (1) Bugun kun bulutli ekan. (2) Yomg’ir yog’ishi mumkin.
Tahlili: (1) jumlani xulosa deb taxmin qilamiz. Unga “nimaga” savolini berib ko’ramiz.
Savol: Nimaga bugun kun bulutli?
Javob: Yomg’ir yog’ishi mumkin.
Bu vaziyatda berilgan javob savolga mantiqiy jihatdan umuman bog’lanmadi. Demak,(1) jumla xulosa emas ekan.
Xuddi shunday, keling (2) fikrni xulosa deb taxmin qilaylik:

Savol: Nimaga yomg’ir yog’ishi mumkin deyayapsiz?
Javob: Bugun kun bulutli ekan.
Kunning bulutli bo’lgani, bugun yomg’ir yog’ishi mumkinligini taxmin qilish uchunmantiqan yetarli asos bo’la oladi. Demak bu fikrda, (1) mulohaza ASOS, (2) mulohaza XULOSA vazifasida kelayotgan ekan.

Ikkinchi usul:
Berilgan matndagi biror mulohazaning xulosa bo’la olish yoki olmasligini aniqlash uchun 1-darsimizda ko’rib chiqqanimiz fikrning ba’zi ko’rinishlaridan foydalanamiz.Esingizda bo’lsa, fikrda Xulosa va Asos bog’lanishi uchun ma’lum bog’lovchilardan
foydalanish mumkin edi.
Masalan: