Масалага анъанавий ѐндашиш усули: Тайѐр масала шартларини таҳлил қилиш Масала ечилишининг усулини аниқлаш Ечиш жараѐни Олинган натижани эталон жавоб билан формал солиштириш.
Масалага муаммо сифатида ѐндашиш усули (Пойя тизими, Сингапур): Муаммоли вазиятни таҳлил қилиш Муаммо қўйилиши Етмайдиган маълумотларни излаш ва гипотезаларни (илмий таҳминларни) шакллантириш
Гипотезаларни текшириш ва муаммоли вазиятга оид янги билимларга эга бўлиш Муаммони масалага айлантириш Масала ечилишининг усулини излаш Ечиш жараѐни Олинган натижани текшириш Ечимнинг тўғрилигини асослаш.
Кўриниб турибдики анаъанавий ѐндашишда ўқувчининг масала ечиш ўқув фаолияти репродуктив характерга эга бўлиб, у ўзини бажарувчи сифатида намоѐн этади. Тадқиқ этиш элементлари фақат масала шартларини таҳлил қилгандагина намоѐн этади. Стандарт масалаларни ечиш –табиати ностандарт бўлган, кундалик ҳаѐтда кам учрайдиган масалаларни ечишга айланган. Шунинг учун ҳам барча даражаларга оид дарслик муаллифлари айрим ўқув ва айниқса, амалий масалаларга муаммоли масала сифатида ѐндашишлари лозим.
Учинчидан, мураккаброқ бўлган мантиқий, қизиқарли ва ностандарт характердаги масалалар билан шуғулланиш ўқувчиларга фанни чуқурроқ ўзлаштиришга, аввал ўрганилган тушунчаларни такрорлашга ва уларга таниш алгоритмларини қизиқарли усулда ўзлаштиришларига имкон беради.
Демак, шундай турдаги масалалар А1+, А2+ ва Б1+ даражаларига киритилиши таянч компетенцияларга самарали эришишга, ўзларидаги ноѐб истеъдодларини рўѐбга чиқаришга олиб келади.
Ўқитиш усули ҳақида.
Компетенциявий ѐндашув асосида таълим бериш шароитида ўқитувчиларнинг ўз фаолиятига ѐндашуви ҳам ўзгариши керак. Ўқитувчи бундан буѐн дарслик билан биргаликда ўқувчиларга ―объектив билимларни‖ етказувчиси бўлиб қолмайди. Замонавий ўқитувчининг асосий вазифаси ўқувчиларда ташаббускорлик ва мустақиллилик ҳиссини ҳосил қилиш, уларнинг ҳар бири учун ўзининг иқтидори ва қизиқишини амалга ошира оладиган ривожлантирувчи муҳитни яратишдан иборат. Шунинг учун ҳам,
ўқитувчиларини қайта тайѐрлаш ва малакасини ошириш курслари, педагогика таълим муассасаларидаги таълим мазмунини қайта кўриб чиқилиши ҳамда замонавий методик қўлланмаларни яратиш тавсия этилади.
Математика фанидан эгаллаган компетенциялари даражаларига қўйиладиган талаблар таълим мазмунига мувофиқ ишлаб чиқилган, умумий ўрта таълим, ўрта махсус, касб-ҳунар таълим бўйича узвий бўлиб, Халқаро стандартларга мослаштириш мақсадида таълим мазмуни ва математик компетенция дескрипторлари (Trends in international matematis and siene studi enter(TIMSS)) баҳолаш стандартларига5 ўзаро боғлиқ ҳолда олинди ҳамда улар содда ва тушунарли шаклда берилди. Эгалланган билим, кўникма ва малака даражаларига қўйиладиган талаблардан келиб чиқиб, дескрипторлар:
ҳар бир даражани тўлиқ эгалланганликни таъминлаш учун таълимнинг барча босқичларида ўқув дастурлари ва дарсликларни ишлаб чиқишда тузувчилар томонидан инобатга олиниши,
Ўзбекистон Республикасида узлуксиз мажбурий таълимнинг барча босқичлари битирувчиларининг давлат аттестацияси учун баҳолаш мезонларини ишлаб чиқишда назарда тутилади.
Ўзбекистон Республикаси узлуксиз мажбурий таълим тизимида Давлат таълим стандартларига асосланган ҳолда математика фанини ўрганиш қуйидаги босқичларда амалга оширилади:
Do'stlaringiz bilan baham: |