Ta’lim yo‘nalishi guruh talabasi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI TOSHKENT KIMYO-TEXNOLOGIYA INSTITUTI YANGIYER FILIALI

__________________________________________ TA’LIM YO‘NALISHI

_________________________ GURUH TALABASI

_________________________________________________ NING

______________________________________ FANIDAN

TAYYORLAGAN

TAQDIMOTI

YANGIYER 2022

MAVZU: NOORGANIK KOMPAZOTSION MATERIALLAR

REJA:

• Noorganik konstruksion materiallar.
• Nometall materiallar xossalari.
• Noorganik kompazotsion materiallarning funksional vazifalari.

Kimyo sanoatida metallar va qotishmalar bilan bir qatorda metallmas konstruksion materiallar ham keng qo‘llaniladi. Tabiiy va sanoat sharoitlarda uchraydigan yuqori agressivlikka ega bo‘lgan muhitlarda legirlangan qotishmalardan tayyorlangan jihozlarning ham xizmat qilish muddati cheklangan
bo‘ladi. Korroziyaga qarshi himoyani tashkil qilishda qo‘shimcha rezerv – metallmas materiallar hisoblanadi. Ulardan alohida apparatlar yoki ularga shisha, sitallar, viniplast, faolit, grafit kabi materiallardan qismlar tayyorlanishi mumkin.
Ko‘p hollarda metallmas materiallar futerovkalar, obkladkalar va boshqa himoyaviy qoplamalar sifatida metall korpuslarning aktiv muhit bilan kontaktda bo‘lmasligi uchun izolyatsiyalash maqsadida foydalaniladi. Ko‘pincha bunday qoplamalar ko‘p qavatli bo‘ladi. Bularning hammasi metallmas korroziyabardosh materiallarning xossalarini, korroziyaga qarshi himoyani tashkil qilishda ulardan foydalanish qonun va qoidalarini mukammal bilishni taqozo qiladi.
Nometall materiallar bir qator alohida xossalarga ega: issiqlik o‘tkazuvchanlikning keng diapazondagi qiymatlari; uncha yuqori bo‘lmagan zichliklar; metallar bilan yaxshi adgeziya; agressiv muhitlardagi bardoshlilik. Biroq ko‘pgina nometall materiallar, ayniqsa organik avlodlilari faqat 150–200°S haroratgacha chidaydi, haroratning keskin o‘zgarishlariga bardosh berolmaydi, mexanik ishlov berishlarga moyil emas.
Kimyoviy tarkibiga ko‘ra nometall materiallar noorganik materiallar va
organik materiallarga bo‘linadi.

• Noorganik materiallarga tog‘ jinslari, silikat materiallari, keramika va b.

kiradi.

• Organik materiallarga polimer mahsulotlar, kauchuk asosli materiallar, grafit va uning hosilalari va b. kiradi.

Noorganik tabiatga ega bo‘lgan materiallarning kimyoviy turg‘unligi asosan ularning kimyoviy va mineralogik tarkibi, g‘ovakligi, struktura tuzilishi bilan aniqlanadi. Kislotalarga bardoshli materiallarga erimaydigan yoki qiyin eriydigan
kislotali oksidlar – kremnezem, past asosli silikatlar va alyumosilikatlar kiradi. Tarkibida asosiy oksidlar bo‘lgan materiallar ishqorlarda chidamli bo‘lib, mineral kislotalarda ular chidamli emas. Ularga misol tariqasida ohaktosh, magnezit va
qurilish sementlarini keltirish mumkin.