Таълим вазирлиги

 
\а11-ЖАДВАЛ 
1. а) Кимки аҳмоқона қўшиқ куйласа. 
1. б) (Цицерон, Давлат тўғрисида, IV. 10. 12: ХН-жадвал жиноий 
ишларнинг бир нечтасига ўлим жазосини ўрнатди, ва шу жумладан кимдир 
бошқа одамни шарманда ва туҳмат қилувчи қўшиқни яратса (айтиб юрса 
ҳам) ган ҳолда қўллаш зарур деб ҳисобланар эди). 
2. Агар зарар келтирса ва жабрланувчи билан ярашиб олмаса, : (унга) 
ўзига ҳам худи шундай зарар етказилсин. 
( 3. Агар қўл ёки таёқ билан озод (соғлом) одамнинг суягини синдирса, 
300 асс штраф, қул бўлса 150 асс штраф тўласин. 
4. Агар (хафа қилса) озор етказса штраф 25. 
5. Синдирса, ўрнини тикласин. 
6. (Ульпиан, I. рг. Б. IX. 1: Агар кимдир уй хайвонига зарар келтиргани 
ҳақида арз қилса, унда XII —жадвал қонуни жабрланувчига бу хайвонни 
беришни ёки зарарни қоплашни буюради). 
7. (Улъпиан, I. 14. 3. Б. XIX. 5: Агар ёнғоқлар сенинг дарахтингдан 
менинг участкамга тушса, ва мен молларимни улар билан боқсам, унда XII — 
жадвал қонунлари бўйича сен на хосилни еб қўйди деб, даъво қила оласан, 
чунки мол сени участкангда боқилмади, на хайвон келтирган зарар ҳақида, на 
ноқонуний ҳаракатлар келтирган зарарлар ҳақида даъво қила оласан). 
8. а) Кимки экилган экинларни бузса унга нисбатан жазо қўллансин. 
8. б) Ўзганинг хосилини ўзининг участкасига ўтказиб олмасин. 
9. (Плиний, Табиий тарих, 18.3.12: XII — жадваллар бўйича плуг билан 
ишлов берилган майдонда кечки пайт хосилни йиғиб олиш ёки уни ем қилиш 
қабих гуноҳ эди. XII — жадваллар Церфе худосига йўлиққан ўлим жазосини 
тайинлар эди. Бундай жиноятда айбдор вояга етмаган бўлса, преторнинг 
қарори билан ёки калтаклашар эди, ёки келтирилган зарарни икки хисса 
қоплпашга буюришар эди). 
10. (Гай, I. 9. Ь. ХЬУИҒ 9: XII —жадвал қонунлари иморатларни ёки уй 
яқинига жойлаштирилган нон скирдаларини ёндириб юборгани, агар у буни 
қасддан қилган бўлса, кишанлашни, калтаклаганидан сўнг ўлимга махкум 
этишни буюрар эди. Агар ёнғин бехосдан, яъни эхтиётсизликдан содир 

---

бўлган бўлса, у ҳолда қонун айбдор зарарни қоплаши, агар бунга қодир 
бўлмаса енгилроқ жазо тайинлашга буюрар эди). 
11. (Плиний, Табиий тарих, 17. 1. 7: XII — жадвалларда қасддан 
кесилган бегонанинг ҳар бир дарахти учун 25 ассдан тўлаши кўрсатилган 
эди). 
12. Агар кимки вақт ўғрилик қилган жойида ўлдирилса, у ҳолда унинг 
ўлими қонуний деб ҳисобланади. 
13. Кун ёруғида агар қўлида қуроли билан қаршилик кўрсатса, халқни 
чақир. 
14. (Авл Гелий, Антик кечалар, XI. 18.8: Децемвирлар ўғрилиқад ашёвий 
далиллар билан ушланган озод инсонларга тан жароҳати беришни ва 
жабрланувчига боши билан жавоб берилишини, қул бўлса, қамчи билан 
жазолашни ва қоядан ташлаб юборишни; 
Лекин вояга етмаганаларга нибатан қуйидагилар ўрнатилган эди: ёки 
преторнинг иродаси билан тан жазоси берилсин, ёки зарар ундирилсин). 
15. а) (Гай, институциялар, III. 191: XII — жадвал қонунини бўйича ' 
агар нарса кимнингдир уйидан фортал тинтув пайтида топилса ёки у олиб 
келса ва унинг уйидан топилса, нарса қийматининг 3 баробарида штраф 
тайинланган эди). 
15. б) (Гай, институциялар, III. 192: XII —жадвал қонунини тинтув олиб 
борувчи тинтув пайтида сочиқли боғичдан бошқа хеч қандай кийимда 
бўлмаслигини ва қўлида това ушлаб туришни буюрган. 
16. Агар ўғрилик ҳақида даъво келтирилса, ва бунда ўғри жойида 
далиллар билан ушланган бўлмаса, суд тортишувини нарсанинг икки хисса 
нархини белгилаш билан ҳал қилсин. 
17. (Гай, институциялар, II. 45: XII —жадвал қонунини бўйича 
ўғирланган нарсани унинг қадимлигини ҳисобга олиб сотиб олишни, 
таъқиқлади). 
18. а) (Тацит, Анналар, VI. 16: XII — жадваллар билан биринчи аротаба 
қарор қилинди: бунгача бойлар ҳохиши бўйича олинган бўлсада, энди хеч 
Ким ойига 1 фоиздан ортиқ олиши мумкин эмас). 
18. б) (Катон, Дехкончилик ҳақида, кириш 1: Аждодларимизнинг 
хусусиятлари вр эди ва ўғриларни ўғирлаган нарсасининг 2 карра қоплашга, 
судхўрни эса олган фоизларнинг 4 карраси миқдорида ундиришни 
қонунларга киритишди). 
19. (Павел, 1дЪп V ЗепУашт, II. 12. 11: XII —жадвал қонунини бўйича 
САқлаш учун топширилган нарса учун унинг қийматининг икки хиссаси 
миқдорда даъво берилади). 
20. (Трифониан, I. 1. 55. Б. XXVI. 7: хомийлар томонидан ҳомийлиги 
остидагининг мулки толон тарож қилинганда, бу ҳомийларнинг ҳар бири 
учун XII — жадвалларда ҳомийларга қарши ўрнатилган икки кара хажмдан 
даъвони илгари сурса бўладими, Аниқлаш керак). 
21. Ўз мижозига зарара келитрнган патрон ер ости худоларига 
топширилсин (яъни бадном қилинсин). 
22. Агарда кимдир гувоҳ ёки тарозибон сифатида битимда иштирок этса 

---

ва кейинчалик гувоҳлик беришдан бош тортса, у лабзсиз деб тан олинади ва 
гувоҳ бўлиш ҳуқуқидан маҳрум бўлади. 
23. (Авл Гелий, Антик кечалар, XX. 1. 53: XII — жадваллар бўйича 
ёлғон гувоҳликда ушланаган Парпей қоясидан ташланган). 
24. а) Агарда қўл билан отилган найза белгиланган жойдан узоққа бориб 
тушса, (қўйни) қурбонлик қилиш лозим. 
24. б) (Плиний, Табиий тарих, XVIII. 3. 12. 8-9: XII - жадваллар бўйича 
ҳосилни яширин нобуд қилганлик учун одам ўлдиргандан кўра оғирроқ ўрим 
жазоси тайиноланар эди). 
25. (Гай, 1. 236 рг. Б. Ь. 16: Агарда кимдир захар тўғрисида гапираётган 
бўлса, инсоннинг соғлиғи учун унинг фойдали ва зарарли хусусиятларини 
очиб берсин. Ахир дори ҳам захар ҳисобланади). 
26. (Порций, Ьатро.. Оес1. 1т СаШ-, 19: XII —жадвалда хеч ким шаҳарда 
кечки йиғилишларни ўгказмаслиги кераклиги кўрсатилган). 
27. (Гай, I. 4. V. Х1ЛШ, 22: XII — жадвал қонунини коллегиялар, 
ҳамжамиятлар аъзоларига ўзаро исталган келишувлар тузиш ҳуқуқини берар 
эди. Бунда улар жамоат тартибига тегишли бирон бир қарор бузишмаса. Бу 
қонун кўриниши Салон қонунчилигидан (олинган) ўзлаштирилган). .•'•■■