Таълим вазирлиги

2. Корхоналарда молиявий рискларни бошкариш. 
Риск омилларининг бир-бирига боғлиқлиги унинг устуворлигини намоён 
қилади. Маълум бир омилнинг ўзгариши бошқа омиллар ўзгаришига ҳам таъсир 
этади ва натижада уларнинг риск даражасига таъсирини ўзгартиради. Рискларни 
бошқариш жараёнида кичик бизнес корхоналарида рискларни баҳолаш механизми 
алоҳида аҳамият касб этиб, тадбиркорлик фаолияти натижаларига таъсир этувчи 
риск ҳисоблаб чиқилади. Рискни баҳолаш - бу риск даражасини миқдорий ва 
сифат жиҳатдан ҳисоблашдир. Энг аввало, тадбиркорлик рискларини миқдорий ва 
сифат жиҳатидан баҳолаш лозим. Сифат таҳлили - бу нисбатан оддий бўлиб, 
унинг асосий васифаси - кутилиши мумкин бўлган риск турларини аниқлаш ҳамда 
маълум бир фаолиятда риск даражасига таъсир этувчи омилларни белгилашдир.
Корхона 
менежерларининг 
рискларни 
бошқаришдаги 
асосий 
вазифаларидан бири бўлиб, рискларни пайдо бўлиш манбаларини аниқлаш, 
уларни бартараф этишнинг алоҳида йўллари ва усулларини белгилаш ҳамда 
бундай рискларни келгусида олдини олиш бўйича аниқ чора тадбирлар 
ишлаб чиқиш ҳисобланади. Иқтисодиётни модернизациялаш шароитида 
корхоналарда рискларни бошқариш механизмини тўғри ташкил этиш ва 
рискларни самарали бошқариш, корхонанинг молиявий барқарорлигини 
сақлаб қолиш билан биргаликда ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш 
жараёнини узлуксизлигини таъминловчи муҳим омиллардан бири саналади. 
Хорижий компанияларда рискларни бошқариш бўйича алоҳида бўлимлар ва 
масъул ходимлар тайинланган бўлиб, ушбу бўлим ёки риск-менежментининг 
асосий функцияларига қуйидагилар киради: 
- 
рискларни юзага келиш соҳалари ва манбаларини аниқлаш; 
- 
рискларни камайтириш йўллари ва усулларини белгилаш; 
- 
рискларни суғурталаш жараёнини бошқариш; 
- 
рискларни башоратлаш; 

---

215 
- 
диверсификациялаш жараёнини бошқариш; 
- 
рискларни бошқариш ва камайтириш бўйича ишларни ташкил этиш; 
- 
рағбатлантириш; 
- 
назорат ва бошқалар. 
Риск-менежментининг асосий мақсади тадбиркорлик фаолиятининг 
мақсади билан чамбарчас боғлиқ бўлиб, бозор қонуниятларидан келиб 
чиққан ҳолда рискларни камайтириш ёки олдини олишнинг энг оптимал 
усулини танлаш ҳисобига фойдани максималлаштириш ҳисобланади.