Таълим вазирлиги ўрта махсус, касб

биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш.
 
 
Амалий:
КТЭЗМдан муҳофазаланиш усуллари ва воситаларидан фойдаланиш. 
Муҳофаза воситаларини тайёрлаш ва улардан фойдаланишни машқ қилиш. КТЭЗМ 
таъсири оқибатларини камайтириш учун қўшимча чора–тадбирлар мажмуини ўтказиш.
КТЭЗМдан зарарланганларга биринчи тиббий ёрдам бериш. Шикастланганларни 
зарарланиш ўчоғидан олиб чиқишни машқ қилиш. Заҳарланишга қарши тиббий ва табиий 
антидот воситалар бериш. Кўрсатмаларга амал қилиш. Руҳий қўзғалишда ёрдам бериш.
16-мавзу: Фавқулодда вазиятларда аҳолини муҳандислик муҳофазасини ташкил 
этиш. Бинолар ва қурилиш ашёларининг ўзига хос хусусиятлари.
 
Назарий: Таълим муассасаси, яшаш жойларининг географик ўрни, рельефи, бино 

---

ва иншоотлар жойлашувининг ўзига хос хусусиятлари. Зилзила, вулқонлар, ер кўчишлари, 
ер чўкишлари, ёнғин, портлаш ҳамда сув тошқинларининг бино ва иншоотларга вайрон 
қилувчи таъсири. Ҳудудга хос бўлган локал турдаги фавқулодда вазиятлар ҳақида 
хабардор бўлиш ва шундай фавқулодда вазиятлар хавфини аниқлаш. Бино ва 
иншоотларни фавқулодда вазиятлар хавфидан суғурталашнинг аҳамияти. 
Бино ва иншоотларнинг сейсмик бардошлилиги. Биноларнинг таснифи, типлари ва 
турлари. Бино ва иншоотларни лойиҳалаштириш, қуриш ва фойдаланишда ҳудуднинг 
географик ўрни, рельефи, сейсмик ҳолати, ўзига хос хусусиятларини эътиборга олишнинг 
аҳамияти. Қурилиш ашёлари ва жиҳозларидан фойдаланишда уларнинг сифатига эътибор 
бериш ва қабул қилинган меъёрларга амал қилишнинг зарурияти. Қурилиш ашёлари ва 
жиҳозларининг ҳимоявий хусусиятлари. 
17-мавзу: Экологик муҳит бузилишининг инсон ҳаётий фаолиятига зарарли таъсири 
ва унинг натижасида юзага
 келаётган муаммоли вазиятлар. 
Назарий:
Табиий ва техноген таъсирлар натижасида юзага келаётган экологик 
фавкулодда вазиятлар. Табиат ва ҳаво софлиги. Табиат ва инсон уйғунлиги.
Ичимлик сувининг антропоген ифлосланиши. Тоза ичимлик сувининг етишмаслиги 
муаммоси. Чўлланиш ва қурғоқчилик тушунчалари. Тоза ичимлик сувидан окилона 
фойдаланиш. 
Маиший ва саноат чиқиндилари. Ишлаб чиқаришда заҳарли кимёвий воситалардан 
фойдаланишнинг атроф муҳитга зарарли таъсири. Таълим муассасаси ёки яшаш 
жойларида ҳавони ифлослантираётган омиллар ва уларни бартараф этиш. 
Озиқ-овқат 
саноатида 
генетик 
такомиллаштирилган 
маҳсулотлардан 
фойдаланишнинг зарарли оқибатлари. Экологик тоза маҳсулотлар. Озиқ-овқат 
маҳсулотларига 
қўйиладиган 
экологик 
талаблар. 
Озиқ-овқат 
маҳсулотларининг 
танқислиги. Озиқ-овқат хавфсизлиги.