Ta’lim vazirligi o. Y u. R a s h I d o V, I. I. A L i m o V

  и др.  Финансы. Д е н е ж н о е  обращ ение.  Кредит.  —  М.:  Ю Н И Т И , 
2004.
2 
Сенчагов  В.К.
  и  др.  Ф и н а н сы ,  д е н е ж н о е   о б р а щ е н и е   и  к р е д и т   —  М.: 
П роспект,  2004.

---

shakllantirish  hamda ularning sarflanishi yuzasidan vakolatga ega davlat 
moliya  tizimi  institutlari  budjet-soliq  va  boshqa  moliya  dastaklarining 
yig‘indisidan  iboratdir.
O lim ning  fikricha  moliya  siyosati  m exanizm ida  davlat  moliya 
dastaklarining  yagonaligi  t a ’kidlanadi.  Buning  asosiy  omili  sifatida 
jam iyatda  moliya  dastaklarini  faqatgina  vakolatli  davlat  moliya  insti­
tutlari  amalga  oshirishi  keltiriladi.
Mohiyati jihatdan  moliya  siyosati juda  murakkab  ham da  nozikdir. 
Moliya  siyosatini  ishlab  chiqishda  mamlakatdagi  pul-kredit  siyosati, 
valuta  munosabatlari  ham da  fond  bozoridagi  faoliyat  ham   hisobga 
olinadi.  Agar  moliya  siyosatidagi  turli  tamoyillar  umumlashtirilsa,  u 
holda  asosiy  tamoyillar  quyidagilardan  iborat  b o ‘ladi:
—  har  bir  jamiyatda  obyektiv  iqtisodiy  qonunlarning  mavjudligi 
va  ularning  doimiy  ravishda  harakatda  bo'lishi;
—  moliya siyosatining um um iy  konsepsiyasini  ishlab  chiqish, uning 
asosiy  yo'nalishlari,  maqsadi  va  vazifalarining  aniqlab  olinishi;
—  davlat  moliya  faoliyatini  va  iqtisodiyotning  boshqa  subyektlari 
faoliyat ini  boshqarish  ham d a  bu  sohada  yuksak  rivojlangan  davlat - 
larning tajribasi va mahalliy tajribani oqilona uyg‘unlikda olib borilishga 
erishishni  t a ’minlash;
—  adekvat  moliya  mexanizm ini  tashkil  etish.
Yuqoridagilardan  xulosa qilish  mumkinki,  moliya siyosati  iqtisodiy
siyosatining  tarkibiy  qismi  boMishi  bilan  bir  qatorda  uning  har  bir 
tam oyili  maqsadliligi  bilan  ajralib  turadi.  Shuning  u c h u n   moliya 
siyosatining  asosiy  vazifalarini  k o ‘rsatib  o'tish  mumkin:
— jam iyatda  imkoniyat  darajasida  ko‘p  miqdordagi  moliya  resurs- 
larini  shakllantirishga  erishish;
—  davlat  miqyosida  moliya  resurslarining  taqsimlanishi  va  sarfla- 
nishida  oqilona  ham da  sam arador  tizimini  shakllantirish;
—  jam iyatdagi  iqtisodiy  rivojlantirish  va  ijtimoiy  jarayonlarni 
tartibga  solib  turish  ham da  rag‘batlantirishda  moliya  usullaridan  keng 
foydalanishni  tashkil  etish;
—  jamiyatdagi  m uhim   ijtimoiy-iqtisodiy  sohalarni  rivojlantirish 
m aqsadida  moliya  resurslarining  markazlashuvini  amalga  oshirish;
—  moliya  tizimida  barcha  b o ‘g ‘indagi  budjetlarning  darom ad  va 
xarajatlarini  muvozanatlantirish  ham da  budjet  profisitiga  erishish;
—  iqtisodiy  rivojlantirish  b o ‘yicha  davlat  siyosatidagi  strategiya 
va  m aqsadlarning  o'zgarishi  asosidagi  faol  moliya  mexanizmini  ishlab 
chiqish  ham d a  amalga  oshirish;

---

— 
moliya tizimidagi o ‘zgarishlarni o 'z  m udd atid a anglab oladigan, 
ishchan  va  tajribali  mutaxassislar  tayyorlash  ham d a  qayta  tayyorlash 
orqali  sam arador  moliyani  boshqarish  tizimini  tashkil  etish.
M oliya  siyosati  davlat  iqtisodiy  siyosatining  asosiy  tarkibiy  qismi 
hisoblanadi.  JJshbu  siyosatda  iqtisodiyotni  rivojlantirish  y o ‘nalishlari 
aniqlashtiriladi,  moliya  resurslarining  um um iy  miqdori,  uni  tashkil 
etadigan  manbalari,  shakllangan  moliya  resurslarining  taqsimlanishi 
va  sarflanishi  ham da  ushbu jaray o n da  moliya  usullaridan  foydalanish 
o'z  aksini  topadi.
Shuni  ta ’kidlash  lozimki,  m oliya  siyosati  davlatning  faoliyat  ko'r- 
satishida  nisbatan  mustaqil  soha  hisoblanadi.
Amalga  oshirishda  k o‘zda  tutilgan  chora-tadbirlarning  xususiyati 
ham da  yuzaga  chiqarish  m uddatlariga  asosan  moliya  siyosatini  ikki 
yo'nalishdagi  siyosatga  ajratish  m umkin:
1.  Strategiya  yo‘nalishidagi  moliya  siyosati.
2.  Taktik  yo'nalishidagi  moliya  siyosati.
Moliya siyosatining  asosini strategik yo'nalishdagi  moliya siyosati 
tashkil  etadi.  U shbu  siyosat  m oliya  siyosatini  uzoq  va  o 'r ta   m uddatli 
yo'nalishi  hisoblanib,  u  davlatning iqtisodiy  rivojlanish  faoliyati  h a m ­
da  m am lakat  ijtimoiy sohasining xususivatlaridan  kelib chiqib kelajak- 
da  k o 'z d a   tutilgan  asosiy  vazifalarning  amalga  oshirilishini  moliya 
resurslari  bilan  t a ’m inlanishi  yuzasidagi  moliya  chora-tadbirlarin ing  
yig'indisidir.
Davlat  o 'z   vaqtida  moliya  siyosatining  strategik  yo'nalishlarini 
amalga  oshirish  maqsadida  moliya  m unosabatlarining  taktik  yo 'n a- 
lishlaridan  foydalanadi.  M oliya  siyosatining  taktik  yo'nalislu