Таълим вазирлиги низомов Шухрат Рашидович

Емирилиш 25 % гача.

4. Ишга яроқсиз ҳолат	Эксплуатацион юклар таъсири остида конструкциянинг юк кўтариш қобилияти кучли даражадаги талофат туфайли бутунлай йўқолади. Тугун ва бирикмаларнинг бузилиши, бутун кесим бўйича узилиш билан ѐки асосий элементларнинг катта узунликда қийшайиши. Конструкциянинг эгилиши оралиқнинг 1/200 нисбатидан ошмайди. Элементларнинг кўндаланг кесимининг кучсизланиши 30% дан ошмайди. Пайванд чокларида ва асосий металлда ѐриқлар. Пўлат мустаҳкамлигининг оқувчанлик чегараси бўйича пасайиши 10%. Емирилиш 50% гача.
5.Авария ҳолатида	Конструкциянинг алоҳида элементларида бузилиш бор, элементларнинг эгилиши: прогонларда 1/100; фермаларда 1/200; фермаларнинг сиқилган стерженларида 1/400; фермаларнинг чўзилган стерженларида 1/100 дан кўпроқ.
	Емирилиш 50% дан кўп.

8 ва 10-иловаларда ѐнғин натижасида металл конструкциялар ва арматуралар мустаҳкамлигининг камайиши даражаси, уларнинг ѐнғиндан олдинги мустаҳкамлигига нисбатан белгиланган.

Арматураларнинг (В-II дан ташқари) мустаҳкамлиги улардаги қизиш 500^оС даражадан юқори бўлганда нолга тенглаштирилади. В-II синфи учун бу 400^оС даражадан кейин содир бўлади.

4. 
   Ёғоч конструкциялар ҳолатини баҳолаш
   

Ёғоч конструкцияларни юк кўтарувчи элементлар сифатида қурилишда бошқа конструкцияларга нисбатан кам ишлатилади. Аммо эски қурилган биноларда улар қурилиш материали сифатида чордоқли томларда, том ѐпмаларда ҳамда турар жой ва жамоат биноларининг ораѐпмаларида учрайди. Ёғоч конструкцияларни текширишда уларнинг экспулатация шароитига: ѐмон шамоллатиладиган юқори намликка эга бўлган томѐпмалар, ѐғоч элементларининг доимий сув оқиши ѐки намланиши, замбуруғлар пайдо бўлиши оқибатида чириш жараѐнининг бошланишига ва шу билан боғлиқ нуқсонларни пайдо бўлишига эътиборни қаратиш керак. Замбуруғли ѐғоч элементларни текшириш учун намуналар пол, пардадевор, осма шифтлардан олинади. Биошикастланишларнинг диагностик белгилари бевосита, аниқроқ ташхис эса олинган намуналарни лаборатория шароитида микологик синовлар натижасида қуйилади. Очишни сув ўтказиш ва канализация қувурлари ўтадиган жойлардан ўтказиш мақсадга мувофиқдир. Ёғочнинг мустаҳкамлигини материалларнинг хилига кўра (қарағай, арча, лиственница) меъѐрий кўрсаткичларидан фойдаланиб ѐки олинган намуналарни синаш орқали аниқлаш мумкин.
Ёғоч материалининг вақт ўтиши билан мустаҳкамлигининг ўзгариши бўйича маълумотлар етарли бўлмаганлиги сабабли, конструкциянинг ѐки унинг бирор қисмида биошикастланишга учрамаган жойларидаги ҳисобий қаршилик, ҚМҚ 2.03.08-98 [28] га мос равишда янги ѐғочники каби қабул қилинади.

5. 
   Конструкцияларни натуравий синаш
   

Эксплуатация қилинаѐтган бино ва иншоотларни текшириш ишлари қурилиш конструкцияларининг юк кўтариш қобилиятини янада аниқроқ белгилаш мақсадида кузатув-текширув ишларининг сўнгги босқичларида

экспериментал тадқиқотлар сифатида конструкциялар ва уларнинг муҳим қисмларини аслий синовдан ўтказилишини тақозо этади.
Текширув жараѐнида бундай босқични амалга ошириш, конструкциянинг ҳақиқий кучланиш-деформацияланиш ҳолатидан ҳамда деформация ва кучланишнинг ўзгариши тавсилотлари ҳақида зарур маълумотлар беради.
Ишлаб чиқариш шароитида синовларнинг ўтказилиши юк кўтариш қобилияти, устиворлик, дарзбардошлилик ва деформацияланиш каби конструкцияни тайѐрлашдаги асосий кўрсаткичларни аниқлашдан иборат. Бу синовларда конструкция тўлиқ бузилиш ҳолатигача олиб борилади.
Янги конструкцияларни синаш лабораторияларда олиб борилиб, илмий янгилик сифатида уларнинг архитектуравий ѐки конструктив шакллари бўлиши мумкин. Бундай синовлардан олинган натижалар фан-техника ютуқларини қурилиш соҳасига татбиқ этишда муҳим аҳамиятга эгадир.
Янги конструкцияларни синаш, ҳисоблаш усулларининг ривожланишида ҳам аҳамиятлидир.
Методик нуқтаи назардан аслий синов учта асосий белги билан фарқланади: ташқи таъсирлар тавсифи, синалувчи объектнинг схемаси ва синовга қўйилган мақсад.