Таълим вазирлиги ислом каримов номидаги тошкент давлат техника университети

^{ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС} ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
ИСЛОМ КАРИМОВ НОМИДАГИ ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ТЕХНИКА УНИВЕРСИТЕТИ


Факультет: Электроника ва автоматика
Кафедра: : Электрон аппаратларни ишлаб чикариш технологияси
“Ўлчов техникаси асослари”
фанидан


Лаборатория иши № 1
Мавзу Ўлчаш натижаларини қайта ишлаш.
Бажарди: Маматкаримов Абдубосит
Қабул қилди: Шукурова Адолат

ТОШКЕНТ 2021

Ишнинг мақсади : Ишнинг мақсади, асосан, ўлчаш натижаларини қайта ишлаш усулларини ўрганиш, ўлчаш натижасини ўлчанадиган катталикнинг ҳақиқий қийматига қанчалик яқин эқанлигини аниқлаш ёки унинг ўзгариш эҳтимолини топиш, ўлчашда ҳосил бўладиган хатоликнинг характерини аниқлаш ва текширишдан иборат.

Назарий қисм

Агар ўлчашда содир бўладиган хатолик (Гаусс қонуни) нормал қонун бўйича тақсимланади ёки ўзгаради десак, у ҳолда уни математик тарзда қуйидагича ёзишимиз мумкин:

у() 

¹ e
X²

• 
  i
  

2²

бу ерда: у() -тасодифий хатоликнинг ўзгариш эҳтимоллиги (тақсимланиши);

-ўртача квадратик хатолик;
^Xi -тузатма,
X_i
 x_i  x_i
ёки бўлиб;
X _{i -}

алоҳида ўлчашлар натижаси, ^Xi - эса ўлчанадиган катталикнинг эҳтимоллик қиймати ёки унинг ўртача арифметик қийматидир: е = 2,72-натурал логарифм асосидир.
Ўлчанадиган катталикнинг ўртача арифметик қиймати қуйида гича ҳисоблаб топилади
_{X } X₁  X₂  X₃  ...  X_n i _n
бу ерда X1, X2, ... Xn лар алоҳида ўлчашлар натижаси; n -ўлчашлар сони. ўртача квадратик хатолик қуйидаги ифода бўйича топилади


 


1-чизмада ўртача квадратик хатоликнинг ҳар хил қийматларида тасодифий хатоликнинг ўзгариш эгри чизиқлари кўрсатилган. Графикдан кўриниб турибдики, ўртача квадратик хатолик қанчалик кичик бўлса, хатоликнинг кичик қи йматлари
шунчалик кўп учрайди; демак, ўлчаш шунчалик юқори аниқликда олиб борилган ҳисобланади.