Таълим вазирлиги фарғона политехника институти энергетика факультети


Ўтиш жараёни сифатини очиқ тизимларининг



Download 38,6 Mb.
bet67/70
Sana06.06.2022
Hajmi38,6 Mb.
#640755
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   70
Bog'liq
Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фар (2)

Ўтиш жараёни сифатини очиқ тизимларининг логарифмик частота тавсифилари бўйича баҳолаш
Ёпиқ тизимларининг ҳақиқий функцияларини аналитик ифодаланишига қараб улар ўртасида боғлиқликни ўрнатиш мумкин. Бунинг учун очиқ тизим АФТ сининг графигига Р(w) эгри чизиқларининг бир хил қийматларини тур шаклда туширилади. Бундай кўринишдаги графиклар мажмуаси ҳақиқий дойравий диаграммалар дейилади. Шу ҳақиқий доиравий диаграммалар (ХДД) дан фойдаланиб, АФТ кўринишига қараб туриб ўтиш жараёни сифатини билвоспта баҳолаш имкониятини берадиган логарифмик амлитуда тавсифиларининг асосий тавсифисини кўриб чиқиш мақсадга мувофиқдир.
ЛАТ нинг асосий хусусиятларидан кейинчалик сифатни баҳолаш учун ва коррекцияловчи қурилмаларнинг параметрларини ҳисоблашда фойдаланиш учун биринчи ва иккинчи даражали тизимларининг ЛАТ лари билан ўтиш тавсифилари ўртасидаги боғлиқликларни кўриб чиқайлик.
Шу мақсадда иккита мисолни кўрамиз.
1 -Мисол. Тизим дағал манфий ишорали тескари боғланиш билан қамраб олинган интегралловчи бўғиндан ташкил топган (8.19 а-расм) бўлсин, дейлик
Бу ҳолатда элементар ёпиқ тизимни биринчи даражали инерцияли бўғин ташкил этмоқда. Тескари боғланиш занжирини ўзиб туриб (бу боғланиш ушбу мисолда асосий тескари боғланишдир), очиқ тизим учун ЛАТ қуришимиз мумкин:
(8.47)
Натижада, 8.19б-расмда кўрсатилганидек, w1 да G=201gК га, w=К=wкес да эса G=0 га эга бўлинади. :
Агар абцисса ўқи бўйлаб бошланғич, қиймати бирга тенг бўлгандаги частотани логарифмларда қўядиган бўлсак, у ҳолда интегралловчи бўғинннинг ЛАТи ордината ўқини 20lgK баландликда кесиб ўтади. Кўрилаётган ҳолатимизда эса ЛАТнинг частота ўқи билан кесишиш нуқтаси
(8.48)
Бундан келиб чиққан ҳолда, битта интегралловчи бўғиндан ташкил топган ёпиқ тизимнинг узатиш функцияси биринчи даражали инерцияли бўғиннинг узатиш функциясига ўхшаган бўлади.
(8.49)
бу ерда К(р)=К/р; Т=1/К=1/wkec.
Бирламчи кириш таъсирига эга бўлган элементар ёпиқ тизимнинг ўтиш тавсифиси (8.49)га асосланган ҳолда, экспонента шаклидаги инер­цияли бўғиннинг ўтиш тавсифиси билан аниқланади (8.19-расм). Экспо­ненциал эгри чизиқ учун ўтиш жараёни вақти одатда 3Т га тенг деб олинади. Шунинг учун ёпиқ тизимнинг ўтиш жараёни вақти
(8.50)
Охирги (8.50) ифодага кўра шундай хулоса қилиш мумкин: биринчи даражали ёпиқ тизимнинг ўтиш жараёни вақти очиқ тизимнинг кесишиш частотаси wкес орқали аниқланар экан. Бундай ҳолларда тизим минимал фазали бўлганлиги учун бу ерда фаза р/2 дан ортиб кетмайди.
2-Мисол. Таркибида интегралловчи ва инерцияли бўғинлар бўлган иккинчи даражали тизимда (8.20а-расм) очиқ ҳолатдаги вазияти учун узатиш функцияси қуйидаш кўринишда бўлади:
К(р)=К/[р(1+Т1р)] (8.51)
8.20б-расмда, (8.51)га асосан, частота ўқи бўйича лгорифмик сеткада тасвирланган ЛАТ кўрсатилган:
(8.52)


8.20-расм


Бу ерда учта ташкил этувчи мавжуддир-инерциясиз (1), интегралловчи (2) ва оддий инерцияли (3) бўғинлар. Бўғинларнинг параметрлари ўртасидаги муносабатлар турлича бўлганида очиқ тизимнинг лати ҳар хил кўринишларга эга бўлади (8.20в-расмдаги 1,2,3 нчи тавсифилар). Бунда қуйидаги 1/Т1=w1; wкес=К (2 ва 3 инчи тавсифилар учун) қийматлар ҳисобга олинади.
(8.51) ни ҳисобга олган ҳолда эса иккинчи даражали элементлар ёпиқ тизимнинг узатиш функцияси
(8.53)
бу ерда Т=1/К -вақт доимийси.
(8.53)да кўрсатилган узатиш функцияси демпферлаш коэффициенти r ва тебраниш частотаси w0 орқали ифодаланиши ҳам мумкин:
(8.54)
бу ерда
(8.55)
(8.55)
Т1 қанча кичик (ва қанча катта) бўлса, шунчалик кўринаётган иккинчи даражали элементар ёпиқ тизимга эквивалент бўлган тебранувчи бўғиннинг ўтиш жараёнига тааллуқли демпферлаш коэффициенти р катта бўлади. 8.2- нчи в ва г расмларда w1 ва w2 частоталарнинг турлича муносабатларига мос келувчи ЛАТ кўринишлари (в) ва хкир =1(1) дат ёпиқ тизимнинг ўиаш тавсифилари (г) келтирилган. Т1=0(w1= ) бўлган ҳолда (8.5)ни ўрнига (8.49)га ўхшаган ифодага эга бўлинади. Бунда ўтиш жараёни нодаврий бўлади.
Амалда шу нарса аниқланганки, агар w1≥2wкес бўлса, иккинчи даражали ёпиқ тизимнинг ўтиш жараёни қайта созлашсиз бўлиб, уни вақти эса (8.50) ёрдамида тахминан аниқлаииши мумкин.
Шундай қилиб, иккинчи даражати очиқ тизимнинг ЛАТини (8.20в-расм) таҳлил қилиб туриб, бирламчи кириш таъсирларида тебранувчанликни йўқ қилиш учун кесишиш частотаси очиқ тизим ЛАТини -20дб\дек оғишган қисмига мос келиши керак деган хулосага келишимиз мумкин.
Автоматик тизимларининг ҳар хил кўринишдаги ЛАТларини тадқиқот қилиниши натижасида очиқ тизимларининг латидаги -20 дб\дек оғишган қисмида жойлашган бўлса, ўтиш жараёнининг тебранувчанлиги камайиши аниқлангандир. Шундай қилиб, кейинги хулоса даражаси ик­кинчи даражадан ҳам юқори бўлган тизимларга ҳам тегишлидир. Юқори даражали тизимлар учун бунда ўтиш жараёни вақти қуйидаги тенгсизлик орқали аниқланади:

Download 38,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   70




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish