Таълим вазирлиги фарғона политехника институти энергетика факультети

Sezgir elementlar, sozlagichlarda, chiqishdagi o‘zgaruvchini qiymatini yoki uning og‘ishini o‘lchash uchun xizmat qiladi. Bu elementlarni aniq o‘lchov asboblaridan konstruktiv jihatdan farq qiladigan eri shundaki, ularda o‘lchash diapazoni kichik va quvvatlari kattaroqdir (ayniqsa, bevosita ta’sir etuvchi sozlagichlarda).
Kuchaytirish elementlari esa sezgir elementdan chiqayotgan kam quvvatli signalni kuchaytirishga xizmat qiladi.
Bajarish elementlari ob’ektlarga boshqaruvchi ta’sir ko‘rsatish uchun xizmat qiladi. Agar ular sozlanayotgan a’zoni mexanik siljishiga sababchi bo‘lsa servomotor yoki servodvigatellar deb ataladilar.
O‘zgartiruvchi elemetlar element chiqishida yoki miqdoriy jihatdan o‘zgacha, yoki fizik tabiati o‘zgartirilgan signalga ega bo‘lishda qo‘llaniladi. Bunday signalni o‘zgartirish shu elementdan keyin turgan elementlarning ishlashi yoki sezishi uchun noqulay bo‘lgan hollarda zarurdir.
Korreksiyalovchi va mo‘‘tadillashtiruvchi qurilmalar esa elementlar va tizimlarning dinamik sifatini o‘zgartirish uchun xizmat qiladi. SHunday elementlar bo‘lib, odatda, differensiallovchi qurilmalar hamda teskari bog‘lanishning boshqa elementlari va qurilmalari ham hisoblanadi.
Ko‘rsatilgan elementlarning ishlash qonuniyati va ishlash xarakteristikalari o‘qilgan elektortexnika va avtomatika elementlari kurslaridan ma’lumdir.
Sozlash va boshqarish tizimlarining asosiy elementlari bo‘lib boshqariluvchi ob’ektlar sanaladi. Bunday ob’ektlarga turli qurilmalar (dvigatellar, energiya manbalari, fazoda xarakatlanuvchi ob’ektlar, qizdirish o‘choqlari va h.k) kiradi.
Nazorat savollari

1. 
   ABTlarning asosiy elementlari va ularning turlari.
   
2. 
   Elementlarning ishlash prinsiplari?
   
3. 
   Elementlarning qo‘llanilishini tushuntirib bering?
   
4. 
   Elementlarga kiruvchi qurilmalarni sanab bering?
   
5. 
   ABTlarning klassifikatsiyasi?
   
6. 
   Boshqariluvchi parametrlar va ularning klassifikatsiyalanishi?
   
7. 
   Ta'minot manbalari tushunchasini ta'riflang?
   
8. 
   Signal uzatish turlarini tushuntiring?
   
9. 
   ABTlarni sozlashning asosiy tamoyillari?
   
10. 
    Tamoyillarning bir biridan farqi, afzallik va kamchiliklari.