|
ADABIYOTLAR:
1. Ochilov.M Yangi pedagogik tehnologiyalar.-Qarshi.:Nasaf.2000
2.Qosimova K.,Matjonov S.,G‘ulomova X.,Sariyev Sh.Boshlang’ich
sinflarda ona tili o‘qitish metodikasi.T.,TDPU.2008.112-bet
3.
www.ziyonet.uz
.
BOSHLANG’ICH SINF O’QISH DARSLIGIDAGI ONA
HAQIDAGI ASARLARNI O’RGANISH
Abduraxmonova
Dinora
Yusupovna-JDPI
o’qituvchisi
Abdualimova Z. -JDPI 1-kurs talabasi
Annotasiya.Ushbu
maqola boshlang’ich sinf o’qish darsligida berilgan
materiallardan ona haqidagi asarlarni o’rganishga qaratilgan. O‘qish darslarida
o‘quvchilarga ona haqidagi asarlarni o‘rgatish orqali ona bo’lgan mehr-muhabbatni, hurmat
ehtiromni oshirishga qaratilgan.
Kalit so’zlar: O’qish kitobi, darslik, o’qish mashg’ulotlari,axloqiy tarbiya,ona
sabog’i, ona allasi, Alisherning onasi, she’rlar.
Annotation. This article focuses on the works of the mother from the materials
provided in the primary school textbook. Reading lessons are designed to increase students'
love and respect for their mothers by teaching them about motherhood.
Keywords. Textbook, textbook, reading lessons, moral education, mother’s lesson,
mother goddess, Alisher’s mother, poems.
O‘quvchilargaodob-
axloqsifatlarnisingdirishmaktabdao‘qishmashg‘ulotlariningboshvazifasidir.Shun
inguchun darslikning birinchisoatidanoxirgimashg‘ulotgacha o‘qish darslari
o'quvchilarda odob-axloq sifatlarni tarbiyalashgaxizmatqilishikerak.
Boshlang’ichsinflarning o’qish darslari o’z mohiyati, maqsad va
vazifalarigako’rata’limtizimidaalohidao’rintutadi.Nеgakiuningzaminidasavodxo
nlik va axloqiy-ta’limiy tarbiya asoslari turadi. Shuning uchun ham boshqa
fanlarta’limini o’qish ta’limisiz tasavvur qilibbo’lmaydi.O’quvchi matnnito’g’ri,
tеz, tushunib o’qish, mazmunini o’zlashtirish bilan ilk bor o’qish
darslaridayuzlashadi.
Aynan
o’qishta’limidainsonning,avvalo,o’zligini,qolavеrsaolamnianglashgabo’lganintil
ishlarigaturtkibеriladi.
Shumaqsadda«O’qishkitobi»darsliklarigaota-
ona,onatabiat,atrofimiznio’rabturganolam,Vatanimiztarixivabugungiqiyofasi,kat
talarva
bolalarhayoti,mеhnatsеvarlik,istiqlolvamilliy-
ma’naviyqadriyatlar,xalqlardo’stligi va tinchlik kabi turli mavzular bo’yicha
atroflicha
tushunchalar
bеrishgamo’ljallanganbadiiy,axloqiy-ta’limiy,ilmiy-
ommabopasarlarkiritiladi.
221
Boshlang‘ich sinfo‘qish darslarida berilgan ona haqidagi asarlar bola
tarbiyasidamuhim ahamiyat kasbetadi. Chunki oilada bola ona tarbiyasida
voyaga
yetadi.Onadanmehroladi,onamehriyordamidao‘sib-ulg‘ayadi,ota-
onako‘magidabarkamol inson bo‘lib voyaga yetadi. Boshlang‘ich sinf
darsliklarida
berilgan
onahaqidagi
barchaasarlar
mazmun-
mohiyatigako‘ratarbiyaviyahamiyatgaega. Shunga ko’ra o’qish darslarining
yеtakchi
xususiyati
ona
haqidagi
asarlarnio‘rgatisho’quvchilarningsavodxonliginita’minlash,ota-
onagamehrliqilibtarbiyalashbilanbirgabadiiyadabiyotningsеhrli
olamigaolibkirish,milliyqadriyatlarimizasosidayuksakaxloqiy barkamol farzand
tarbiyalashgaqaratiladi.
O’qishta’limibo’yichao’quvchilarnifaqatonahaqidagi asarlarni matnibilan
tanishtirish yordamida dastur talablariga javob bеrib bo’lmaydi. Nеgaki
onahaqidagi asarlarni matni zaminidagi tarbiyaviy g’oya uni tushunish, idrok
qilishnatijasidagina ochiladi. Boshqacha aytganda, har qanday asardagi sеhr-
joziba
matnzaminidagiyashirinmazmun-
mohiyatnianglabyеtilgandao’quvchidiqqatinio’zigajalbetishimumkin.Bungaadab
iy-
nazariytushunchalarnio’zlashtirish,adabiytahlilmalakalarinishakllantirishorqalier
ishiladi.
Boshlang‘ichsinfo‘qishdarslaridao’qitishningmuvaffaqiyatinita’minlaydiga
n omillardan yana biri ona haqidagi asarlarni o’qitishdir.Boshlang’ich sinf
o’qish darsligida Ona haqida berilgan asarlar quyidagilar:
1-sinf
Ona sabog’I (Hikoya)
Giyos Komilov
1-sinf
Ona allasi (Rivoyat)
1-sinf
Sakkizinchi mart (She’r)
Zikrilla Ne’mat
2-sinf
Alisherning onasi (She’r)
Abdulla Oripov
2-sinf
Onam (She’r)
Umarali Qurbonov
3-sinf
Oyijonlar onalar (She’r)
Kavsar Turdiyeva
4-sinf
Shoira
Hakim Nazir
4-sinf
To’maris
Sarigul Bahodirova
O‘quvchilarbuonahaqidagiasarlarnio‘qib-
o’rganishlarinatijasidaushbuasarlarningbadiiyestеtikqadr-
qimmatinichuqurroqo’zlashtirishgaerishadilar.Boshlang‘ichsinfdarsligidaberilga
nonahaqidagibarchaasarlaro‘quvchiningyoshinihisobgaolganholda,uzluksizravis
hdamazmunjihatidanchiroylibayonetilgan.
O’qishkitobidarsliklaridagionahaqidagiasarlarsinfdan-
sinfgao’tgansarimavzujihatidanham, mazmunjihatidanhamkengayibboradi.
1-sinfda o’rganiladigan ona allasi rivoyatida podshohning alla eshitib
onasini yod olgani namoyon etiladi. Ona sabog’i hikoyasida buyuk davlat
arbobi, shoh va shoir bobur bilan onasining suhbati aks ettirilgan, 2-sinfda
berilgan Alisherning onasi she’rida Alisherning munis onasi aks etadi. Ota-
onanihurmatlashhaqidaQobusnomadaparchaberilgan bo‘lib, farzand tarbiyasi
haqida nasihatlar berilgan, ―BoburvaHumoyun hikoyasidabetobBoburmirzoniota-
onasining
nolasi
aks
etadi,―Ota-onaduosishe‘ridaota-
222
onaduosihaqidaso‘zborsa,―Onamehriertagiorqalionaning jasorati haqida hikoya
qiladi.
4-sinfda ―Shoira hikoyasi orqali mehmatkash,mehribon,aqlli,dono,Shoira
qizhaqidafikrlar bildirilsa, ―To‘maris hikoyasida esa o’z ona yerini himoya
qilgan
mard,
jasur,To’maris
haqida
so’z
boradi.
Bukabiasarlarorqalio‘quvchilarnionagamehribon,
vatangasadoqatruhidatarbiyalabboriladi.
Boshlang‘ichsinfo‘qishdarslaridaonahaqidagiasarlarmatnishubilanxarakterl
iki,o‘quvchilar
ona
haqidagi
matnlarnio‘qish
mobaynida
onaga,vatangabo‘lganmunosabatima‘naviyjihatdanrivojlanibboradi.
So’zim
so’ngida 2-sinf darsligida berilgan Abdulla Oripov qalamiga mansub Alisherning
onasi she’ri bilan yakun qilmoqchiman:
ALISHERNING ONASI
Bilmam, qanday ayol bo‘lgan
Alisherning onasi.
Balki uning aqliga ham
Lol qolgan zamonasi.
Balki uning ko‘zlarida
Bo‘lgan og‘ir bir xayol.
Balki g‘amgin bir zotdir u,
Balki sho‘xchan bir ayol.
Balki buyuk farzandiga
Terib kelgan chechaklar.
Balki tunlar unga bedor
Aytib bergan ertaklar.
Mayliga, u kim bo‘lmasin,
Yolg‘iz bir so‘z ma’nosi:
Alisherning onasi u,
Navoiyning onasi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
